Nghiên Cứu Lịch Sử

Cù Tuấn dịch từ New York Times.

Trong một workshop ở miền tây Ukraina, một nhóm các phi công điều khiển drone (thiết bị bay không người lái) nghiệp dư tụ tập quanh bàn, trong khi một kỹ thuật viên lắp một quả lựu đạn vào một chiếc drone chuyên dùng đua tốc độ, biến chiếc drone này từ trò giải trí thành vũ khí trong cuộc chiến chống Nga.

Trong phòng cũng có hai doanh nhân người Mỹ, người đã đến từ Mỹ với hàng quyên góp là một tá các drone tương tự, đang lặng lẽ theo dõi.

Các drone này là một phần nhỏ trong các hỗ trợ công khai chưa từng có trước lời kêu gọi của quân đội Ukraina xin các nguồn lực để giúp họ chiến đấu với các lực lượng được trang bị tốt hơn nhiều của Nga.

“Về cơ bản, chúng tôi có một trung tâm thiết bị bay không người lái nhỏ ở đây,” một người điều khiển drone người Ukraina tên là Oleksandr nói. Anh từ chối đưa tên đầy đủ vì lý do an ninh.

Anh cũng yêu cầu rằng phóng viên không tiết lộ địa điểm của khu đào tạo người dùng và sửa chữa drone này. “Chúng tôi đang sản xuất drone và sửa lại drone hiện có để sử dụng trong các hoạt động cứu hộ, quân sự và tìm kiếm”.

Trong thực tế chiến tranh tại Ukraina, nhiều drone có tuổi thọ rất ngắn.

“Kẻ thù sẽ tấn công chúng nên một số drone này chỉ tồn tại được một hoặc hai ngày,” Oleksandr nói, đề cập đến thực tế là drone có thể bị bắn hạ khi bay. “Nhưng trong một hoặc hai ngày đó, các drone này có những nhiệm vụ quan trọng. Chúng tôi đang bảo vệ chính mình”.

Nhóm này cũng đang sửa các drone để chúng trở nên dễ điều khiển hơn và đào tạo các binh sĩ Ukraina cách sử dụng chúng. Những chiếc drone nghiệp dư được mang đến từ Mỹ có góc nhìn thứ nhất, nghĩa là chúng có một camera truyền hình ảnh trực tiếp đến một cặp kính. Điều này làm cho người điều khiển drone có cảm giác đang ở trong một buồng lái máy bay. Các drone này đạt tốc độ lên đến 130km/h và Oleksandr cho biết những người điều khiển đã điều khiển chúng trong các cuộc thi drone chuyên nghiệp trong nhiều năm.

Không giống như Hoa Kỳ, nơi những người chơi drone phải vượt qua các bài kiểm tra bắt buộc, ở Ukraina về cơ bản họ không bị kiểm soát gì cả.

Chad Kapper, người sáng lập Rotor Riot, công ty mẹ của Red Cat Holdings, cho biết: “Đối với những người có sở thích chơi drone ở Mỹ, thực tế là họ không có quyền thử nghiệm hay sở hữu các drone quân sự. Nhưng drone nghiệp dư không được kiểm soát theo một nghĩa nhất định nên họ có thể sở hữu bao nhiêu drone cũng được.”

Ông Kapper, một cựu lính thủy quân lục chiến có kênh YouTube Flite Test có hai triệu người đăng ký, cho biết các drone giống như loại ông cung cấp cho Ukraina sẽ giúp lấp đầy khoảng trống trong khi Ukraina chờ đợi nhiều drone cấp quân sự được chuyển đến hơn. Kapper nói rằng ông đã cung cấp drone cho Ukraina sau khi liên hệ với Oleksandr, người mà Kapper biết khi giao lưu cộng đồng drone đua tốc độ quốc tế, để tìm hiểu xem Oleksandr đang sống ra sao sau khi chiến tranh nổ ra.

Đối với Oleksandr và các phi công, kỹ thuật viên và kỹ sư Ukraina khác tại trung tâm drone, nỗ lực này là sự tiếp nối của một cuộc chiến bắt đầu vào năm 2014 khi quân đội Ukraina chuyển sang nhờ người dân giúp đỡ trong cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Nga vào bán đảo Krưm.

“Quân đội bây giờ đang gọi cho tôi từ các vị trí khác nhau, từ các tiểu đoàn khác nhau và họ nói với tôi rằng: bạn có thể gửi thêm drone không? Chúng tôi đã hết sạch drone rồi,” Oleksandr, người trong thời bình là một nhà tổ chức sự kiện thể thao, nói.

Anh cho biết các drone do người Mỹ trao tặng, mỗi chiếc có giá khoảng 1.000 USD trở lên, sẽ rất hữu ích cho một loạt các nhiệm vụ như mang theo chất nổ, theo dõi quân Nga và xác định mục tiêu cho pháo binh. Chúng cũng có thể được trang bị camera hồng ngoại để xác định vị trí và giúp giải cứu người dân trong các tòa nhà bị phá hủy hoặc trong rừng.

“Không có gì là bất hợp pháp cả”, một doanh nhân đến từ Tennessee, người đã giúp mua và cung cấp các drone cho mục đích mà ông mô tả là một sứ mệnh nhân đạo, cho biết. Ông yêu cầu được giấu tên vì lo lắng cho sự an toàn của mình. “Chúng tôi cho họ drone. Họ làm gì với các drone này là hoàn toàn tùy thuộc vào họ”.

Câu chuyện về cuộc chiến của một quốc gia yếu hơn đang cầm chân một kẻ địch mạnh hơn, và bóng ma diệt chủng quay trở lại ở châu Âu đã gây được tiếng vang mạnh mẽ với người Mỹ và những người khác trên toàn thế giới.

Doanh nhân người Mỹ này cho biết: “Sau khi gửi tiền, tôi cảm thấy điều đó vẫn còn chưa đủ. Tôi có các nguồn lực và tôi có các mối liên hệ ở nửa bên này của thế giới. Và tôi biết mình có thể tạo ra sự khác biệt bằng cách hỗ trợ quy trình cho tặng drone”.

Nhiều drone được trao cho Ukraina lần này được một tổ chức viện trợ địa phương giúp quân đội Mỹ cho tặng. Doanh nhân người Mỹ này cho biết ông đã được quân đội Ukraina liên hệ để nhờ giúp đỡ, và ông cũng đang thành lập một tổ chức từ thiện cho phép mọi người có thể tặng tiền để tổ chức này mua drone gửi cho Ukraina.