Nghiên Cứu Lịch Sử

Khung cảnh nhìn từ bên ngoài hang động: các nhà nghiên cứu vẫn chưa chắc chắn liệu con người ở đây có đóng góp vào nguồn gen của con người ngày nay hay không. (Nguồn cung cấp: Laura Shackelford)

Hà Văn Thùy

Ngày 2023-06-14 tờ ABC Science đăng bài Fossil bones found in Laotian cave are oldest evidence for modern humans in mainland South-East Asia, say scientists (Các nhà khoa học cho biết xương hóa thạch được tìm thấy trong hang động Lào là bằng chứng lâu đời nhất về người hiện đại ở lục địa Đông Nam Á) của tác giả Anna Salleh.

https://www.abc.net.au/news/science/2023-06-14/oldest-evidence-for-modern-humans-in-mainland-south-east-asia/102471990

Từ những khám phá mới nhất tại hang Tam Pa Ling, theo phương cách diễn dịch, các nhà nghiên cứu suy ra những vấn đề của dân cư Đông Nam Á như sau:

1. Đã phát hiện bảy hóa thạch của con người trong hang Tam Pa Ling, có niên đại từ 35.000 năm đến 86.000 năm. Điều này cho phép xác định sự hiện diện liên tục của con người trong khu vực Đông Nam Á trong 50.000 năm.
2. Đợt khai quật mới nhất phát hiện: “Trong khi mảnh sọ có niên đại từ 67.000 – 73.000 năm, thì mảnh xương chân là của một cá nhân sống từ 68.000 – 86.000 năm trước.”
3. Các tác giả như Shackelford và Petraglia cho rằng “Nhóm H. sapiens được đại diện bởi các hóa thạch tìm thấy Tam Pà Ling có thể đã tuyệt chủng.”
4. Giáo sư Petraglia cho biết nghiên cứu mới nhất đã bổ sung thêm ý kiến cho rằng đã có những cuộc di cư sớm hơn và rộng rãi hơn của con người hiện đại. “Nó đang đặt một dấu chấm rất quan trọng trên bản đồ về di cư.” Ông cũng cho biết phát hiện trong hang động cách bờ biển 300 km cho chúng ta biết thêm về các tuyến đường mà tổ tiên loài người đã đi qua Đông Nam Á đến Australia. Ông nói, bức tranh về sự phân tán nhanh chóng do bằng chứng di truyền đưa ra đã ủng hộ ý tưởng rằng con người đang di chuyển quanh các tuyến đường ven biển bằng thuyền. Nhưng bằng chứng mới nhất cho thấy các tuyến đường nội địa cũng rất quan trọng.

5.Giáo sư Petraglia cho biết: “Điều này cho thấy các nhóm nhỏ những người săn bắn hái lượm đang di chuyển qua nội địa châu Á và không nhất thiết phải sử dụng các tuyến đường ven biển”.

Ý kiến phản biện của chúng tôi

1. Để phản biện bài báo, chúng tôi dùng phương pháp quy nạp, từ tất cả những gì liên quan tới tình hình dân cư khu vực dẫn đến xác định vai trò của Hang Tam Pa Ling. Trong đó yếu tố quan trọng nhất là cuộc di cư của con người từ châu Phi tới Đông Nam Á. Tuy được coi là quan trọng nhưng đáng tiếc là, tới nay cuộc di cư vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Hiện vẫn tồn tại hai mô hình di cư khác nhau, cùng của Stephen Oppenheimer. Mô hình công bố năm 2003 cho rằng: Con người theo Cửa Hồng Hải ra khỏi châu Phi 85,000 năm trước, sang Bán đảo A Rập. Khoảng 80.000 năm trước, người di cư châu Phi di chuyển về phía Đông. Khi tới đất Ấn Độ, một bộ phận di dân xâm nhập Ấn Độ, tạo nên dân cư đầu tiên ở Nam Á, với khoảng 10.000 người vào 74,000 năm trước. Nhưng không may, đúng thời điểm này, núi lửa Toba trên đảo Sumatra phun trào hủy hoại môi sinh và tiêu diệt toàn bộ dân cư trên đất Ấn. Trong khi đó, một nhánh dân di cư đi vào Đông Nam Á thì tới được Sundaland và đảo Borneo. Từ Borneo một dòng đi về phía Bắc, tới Việt Nam 70.000 năm trước. Bộ phận còn lại đi theo hướng Đông làm nên dân cư các đảo Nam Thái Bình Dương và châu Úc.

Nhưng trong bài viết năm 2012, chính Oppenheimer bác bỏ phương án này, đề xuất cuộc ra khỏi châu Phi sau sự cố Toba, khoảng 72.000 năm trước. Và cũng ngay thời điểm đó tiến hành cuộc di cư về phương Đông để tới Việt Nam 70.000 năm trước.

Từ khảo cứu của mình, chúng tôi bác bỏ cuộc di cư này với  hai lý do: 1. Không thể một đoàn người mà thực hiện hai cuộc di cư liên tiếp trong thời gian ngắn và 2. Không tìm thấy người di cư của cuộc di cư này ở Đông Nam Á. Do vậy, chúng tôi ủng hộ chủ trương cuộc di cư trước sự cố Toba của bài viết năm 2003.

Sau đây là cuộc di cư ra khỏi châu Phi theo khám phá của chúng tôi:

– Dựa trên đề xuất của Oppenheimer năm 2003, chúng tôi dùng con lắc cảm xạ tìm hiểu thời gian và số lượng người di cư trong mỗi đợt. Kết quả như sau:

Con lắc cho biết, con người đã ba lần ra khỏi châu Phi.

Lần I: Rời châu Phi 130.000 năm trước. Con người từ Tây Bắc châu Phi tới Levant. Số người ra đi 15.000. Bị tiêu diệt 90.000 năm trước tại Levant.                

Lần II: Rời châu phi 125.000 năm trước. Từ Cửa Hồng Hải tới Bán đảo A Rập. Số người 10.000  di cư về phương Đông. Bị hủy diệt tại Zhirendong (116–106 kyr), Fuyan Cave (120–80 kyr), Huanglongdong (100–80 kyr), Lunadong (127–70 kyr).

Lần III:

Con người ra khỏi châu Phi 83.000 năm trước. Từ cửa Hồng Hải sang Bán đảo Ả rập.

 -Số người ra đi: 20.000 trong đó haplogroup M 15.000 người. Haplogroup N 5000 người.

 – Họ rời Bán đảo Ả rập đi về phương Đông 76.000 năm trước.

  – Thời điểm núi lửa Toba phun trào 74.000 năm trước.

  – Người bị diệt trên đất Ấn 20.000 vào 74.000 năm trước.

  – Núi lửa phun trào và tác động trong 10.000 năm.

  – Vào 70.000 năm trước, đoàn di cư với 10.000 người “may mắn”, đã tới Đảo Borneo.

  – Tới Việt Nam 70.000 năm trước, với 6000 người. Trong đó haplogroup M 5000 người, haplogroup N có 1000 người.

  – Số người còn lại đi về phương Đông với khoảng 3000 người. 70.000 năm trước họ tới nước Úc với khoảng 500 người.

Tại Việt Nam, 5000 người Australoid và 1000 người Mongoloid hòa huyết cho ra cộng đồng người Việt cổ, trong đó số lượng người Australoid áp đảo. Người Australoid chiếm lĩnh vùng Thanh, Nghệ, Tĩnh, Hòa Bình và miền núi Bắc Bộ, làm nên dân cư Việt Nam. Từ Việt Nam, người Việt cổ chủng Australoid đi về phía Tây, sang Lào, Myanmar… Hang Tam Pa Ling Bắc Lào là địa điểm hiếm hoi nằm trên con đường di cư đó. So sánh tuổi của người đàn ông trong hang Tam Pa Ling 63.000 năm với tuổi của người dàn bà Liễu Giang Quảng Tây 68.000 năm, ta thấy tuổi của người trên đất Việt Nam lớn hơn, thể hiện xu hướng con người từ Việt Nam lan tỏa ra phía Tây làm nên dân cư Tây Đông Dương. Những năm 1920 khám phá rất nhiều di chỉ Hòa Bình và người từ Hòa Bình lan tỏa ra châu Á. Nhìn toàn diện dân cư thời Đá cũ Đông Nam Á, ta thấy rõ Hòa Bình là trung tâm, từ đây người Việt cổ lan tỏa ra Đông Nam Á. Khảo cổ học và di truyền khám phá cuộc di cư của người Việt cổ làm nên dân cư Úc, Nam Thái Bình Dương, Sundaland và Ấn Độ… 50.000 năm trước. Nhờ vào chỉ dẫn của con lắc cảm xạ, tôi đã tính được, cuộc di cư này là của 100.000 người Việt cổ. Điều này cho thấy, 6000 người châu Phi di cư tới Việt Nam 70.000 năm trước, sau 20.000 năm đã sinh ra 100.000 dân cư phương Đông. Từ đó ta có thể khẳng định, người di cư châu Phi tới Việt Nam làm nên dân cư đầu tiên của Đông Nam Á. Rồi từ Việt Nam, dân cư lan tỏa ra xung quanh. Kết luận: những người có mặt tại hang Tam Pa Ling là người Việt cổ từ Việt Nam sang. Họ là hậu duệ của người Việt Nam và hậu duệ của họ cũng sinh sôi nảy nở lâu dài tạo nên dân cư Đông Nam Á.

2. “Đã phát hiện bảy hóa thạch của con người trong hang Tam Pa Ling, có niên đại từ 35.000 năm đến 86.000 năm. Điều này cho phép xác định sự hiện diện liên tục của con người trong khu vực Đông Nam Á trong 50.000 năm.” Phát hiện của các tác giả bài viết là hoàn toàn chính xác. Phát hiện này cho thấy, tại Tam Pa Ling có mặt của dân di cư đợt II ra khỏi châu Phi 125.000 năm trước. Họ đã đi về Đông Nam Á và bị hủy diệt vì lạnh tại Zhirendong (116–106 kyr), Fuyan Cave (120–80 kyr), Huanglongdong (100–80 kyr), Lunadong (127–70 kyr).
3. Các tác giả như Shackelford và Petraglia cho rằng “Nhóm H. sapiens được đại diện bởi các hóa thạch tìm thấy tại Tam Pà Ling có thể đã tuyệt chủng.” Chúng tôi thấy, đề xuất của hai tác giả đã nêu chỉ là dự đoán mà không có chứng cứ. Trong khi đó, thực tế cho thấy, dợt di cư thứ Ba, người di cư châu Phi theo ven biển Ấn Độ Dương tới Việt Nam rồi từ Việt Nam đi tới Tam Pa Ling. Họ sinh ra người Tam Pa Ling và người Đông Nam Á. Chúng ta là hậu duệ của những người di cư này.
4. Giáo sư Petraglia nói, bức tranh về sự phân tán nhanh chóng do bằng chứng di truyền đưa ra đã ủng hộ ý tưởng rằng con người đang di chuyển quanh các tuyến đường ven biển bằng thuyền. Nhưng bằng chứng mới nhất cho thấy các tuyến đường nội địa cũng rất quan trọng.

Theo chúng tôi, nói như vậy chưa chính xác. Trước hết là không hề có chuyện di cư bằng thuyền. Lý do đơn giản ở chỗ, lúc đó, mới chỉ có công cụ đá cũ nên không thể xẻ gỗ làm thuyền. Tại Đông Nam Á, thuyền độc mộc xuất hiện khoảng 8000 năm trước. Thuyền đi sông đi biển chỉ ra đời 5000 năm trước. Tuy nhiên, khi đó mực nước biển thấp hơn hôm nay 130 mét nên Đông Nam Á hải đảo là đồng bằng Sundaland. Con người đi lại trên đất liền và vượt qua sông suối nhờ những bè, mảng ghép bằng tre gỗ.    

Xương được cho là đã bị cuốn trôi xuống lối vào dốc của hang Tam Pà Ling. (Fabrice Demeter)

Mảnh sọ mới được báo cáo (trái) và mảnh xương chân (phải) từ hang Tam Pà Ling.(Fabrice Demeter)

Đội làm việc trong hang. (Nguồn cung cấp: Kira Westaway)

Có rất nhiều hang động đá vôi như thế này cần được khám phá trong khu vực. (Cung cấp: Kira Westaway)

                                                                           Sài Gòn, 17.6.2023