”Hòa bình nhưng không yên bình”, là những gì để nói về Mỹ Latinh. Với tỷ lệ giết người cao nhất thế giới, đây được coi là khu vực nguy hiểm. Nhưng nếu nói về chiến tranh, khó có nước nào sánh được với các nước khu vực này về độ ”lười” tham chiến. Trừ một trường hợp, đọc tiếp sẽ thấy.
Trong thời hiện đại của lịch sử thế giới, tính từ Thế chiến 2, số lần các nước Mỹ Latinh mang quân đi đánh nhau đếm trên đầu ngón tay
*Mexico:
-Thế Chiến 2: Mexico, Cuba và Brazil mang quân cùng Mỹ sang châu Âu. Mexico có tham gia, ở một số lần ở Thái Bình Dương (mặt trận Philippines)
-Cách mạng Nicaragua 1979: quân tình nguyện Mexico giúp quân cách mạng, là Cộng sản đấy. Lạ chưa? Lạ thì hỏi mấy ông Mexico thời đó ấy, mình chỉ biết là thế thôi
Xong, vậy thôi
*Brazil:
-Thế chiến 2; Đưa quân sang châu Âu giúp Mỹ, chủ yếu mặt trận nước Ý
-Chiến dịch Traira năm 1991. Bị FARC ở Colombia quấy phá dữ quá, quân đội phá bỏ hiến pháp đưa quân sang Colombia đánh FARC,
Có thế thôi, nước còn bận đá bóng mà
*Argentina: hơi tích cực hơn tí
-1947: Cộng sản nổi dậy ở Paraguay, đưa quân sang giúp đàn áp
-1982: Đưa quân ra Malvinas (Anh gọi là Falkland), đánh quân Anh Falkland, bị đánh thảm bại
-1991: Đưa quân cùng Mỹ đánh Iraq giải phóng Kuwait
-1995: Đưa quân cùng Mỹ vào Haiti đánh bại cuộc đảo chính của quân đội Haiti
Xong
*Peru và Ecuador: 2 ông mang quân đập nhau 2 lần. Lần đầu năm 1981. Lần 2 năm 1995. Gọi là Chiến tranh Cenepa War. Hết
*Honduras: Năm 1991 đưa quân cùng Mỹ đến vùng Vịnh đánh Iraq. Còn lại chủ yếu là bị đánh.
*El Salvador: Chiến tranh bóng đá năm 1969
Đang yên bình, tự dưng trận bóng đá Vòng loại World Cup El Salvador thua. Tức tối về người nhập cư bao lâu dồn nén, El Salvador mang quân đánh Honduras. Bắn nhau 100 giờ lại về bắt tay làm hòa.
Hiện nay 2 nước là anh em tốt, chia sẻ 2 vị trí dẫn đầu trong danh sách tỉ lệ giết người cao nhất và di cư nhiều nhất đến Mỹ.
*Nicaragua: 1 trong những nước XHCN ngày nay mà ít người biết
-Nội chiến Costa Rica năm 1948: Nicaragua lúc này là cánh hữu của Anastasio Somoza lại đem quân giúp phe cánh tả Costa Rica do thù hằn cá nhân. Sau vụ này Nicaragua bị Mỹ ”lườm”
-1955: Somoza lại bí mật nuôi quân nổi dậy Cosra Rica rồi cho tấn công vào lãnh thổ Costa Rica. Phát hiện Nicaragua dính líu, Mỹ ”đoạn tuyệt” với Somoza, bỏ mặc cho ông bị Cộng sản lật đổ năm 1979
-1988: lúc này Nicaragua đã thành nước Cộng sản. Năm 1988 muốn mở rộng cách mạng mang quân sang đánh Honduras. Mỹ đưa quân đến giúp Honduras, gọi là chiến dịch ”Golden Pheasant”. Cuộc xâm lươc thất bại.
Ngoài ra, có 2 lần Lực lượng hòa bình liên Mỹ (IAPF), một lực lượng giống như Gìn giữ hòa bình của LHQ, tham chiến:
-1965: Can thiệp vào nội chiến Dominica
-1983: Cùng Mỹ tấn công Grenada
Có nhiêu đó thôi 
Tuy nhiên, như đã nói có một ngoại lệ, số lần tham chiến nước ngoài của nước này có khi bằng tất cả số trên cộng lại. Không tính Mỹ nhé, đó là Cuba
Việc Cuba thường xuyên đưa quân ra nước ngoài, được một số người coi là ảnh hưởng của ”Chủ nghĩa lãng mạn Cộng sản” của Che Guevara, chứ không hoàn toàn do Fidel Castro.
-Thế chiến 2: Cuba còn là Đồng minh của Mỹ, gửi quân đến châu Âu
-1959: Lực lượng lưu vong Cuba của FIdel Castro âm mưu hỗ trợ đảo chính ở Panama, thất bại
-Cũng 1959, tiếp tục định đảo chính ở Dominica, thất bại. Dominica sau vụ này trục xuất quân kháng chiến của Fidel
-1963 Chiến tranh Cát: Cuba và Ai Cập đưa quân giúp Algeria tấn công Morocco. Chiến tranh này hòa, nhưng quan hệ Cuba và Morocco căng thẳng tận bây giờ
-1963: Biệt kích Cuba đổ bộ lên Venezuela lập căn cứ trên đảo đào tạo du kích Venezuela
-1967: sự kiện Machurucuto, còn gọi là ”Vịnh Con lợn thứ2′. Du kích Cuba cùng quân lưu vong Venezuela đổ bộ lên Machurucuto nhằm lật đổ chính quyền Venezuela. Cuộc đổ bộ thất bại và Venezuela trục xuất quân Cuba khỏi các đảo.
-Những năm 60s: Du kích Cuba liên tục đổ bộ lên Mexico giúp phe cánh tả. Chính phủ Mexico thiết quân luật đến năm 1982 đánh bại các nhóm này
-1964: nổi dậy Simba ở Congo. Quân Cuba theo Che Guevara sang Congo định làm cách mạng Cộng sản. Thảm bại, Che sang Bolivia, quân Cuba về nước qua ngả Tanzania.
-1964: Guinea-Bissau đòi độc lập khỏi Bồ Đào Nha. Quân Cuba sang giúp và chiến thắng
-1966, gọi là Nổi dậy Ñancahuazú. Che Guevara cùng quân Cuba đến Bolivia lập căn cứ. Mỹ giúp Bolivia tấn công, Che về với Chúa, cuộc nổi dậy thất bại.
-1973: chiến tranh Yom Kippur, các nước Arab tấn công Israel. Cuba gửi luôn XE TĂNG đến giúp phe Arab. ”A brigade of tanks” các bác dịch sao thì dịch.
-1973: Cuba đưa biệt kích đến Chile giúp Allende chống lại cuộc đảo chính của Pinochet, thất bại
-1975: nội chiến Angola. Câu chuyện này quá nổi tiếng rồi. Cả trăm nghìn quân Liên Xô và Cuba đến Angola để giúp chính quyền Cộng sản Angola. 54 lính Liên Xô 5000 lính Cuba ở lại với đất bạn, nhưng cuối cùng cũng chiến thắng.
-1977: chiến tranh Ogaden. Cuba và Liên Xô mang quân giúp Ethiopia đánh Somali và chiến thắng
-1979: Cách mạng Nicaragua, Cuba gửi quân giúp Nicaragua cách mạng thành công.
-1983: chiến tranh Grenada. Cuba đưa quân bảo vệ chính quyền Cộng sản Grenada và đánh nhau trực tiếp với quân Mỹ. Cuba thua, tư lệnh Pedro Tortoló bị Mỹ bắt sống.
-1991 hai cuộc chiến song song Nội chiến Ethiopia và chiến tranh độc lập Eritrea. Lần này phải gọi là Liên Xô và Cuba một mình chống cả châu Phi. Chỉ có Cuba và Liên Xô ủng hộ Ethiopia của Mengistu Haile. Toàn bộ các đồng minh Arab và Châu Phi của Liên Xô đã quay lưng, ủng hộ Eritrea. Cuối cùng nhận ra, Liên Xô và Cuba phải rút quân bỏ mặc Mengistu, cuối cùng ông này bị quân nổi dậy trong nước lật đổ.
-1992: Tình báo DGI Cuba đến giúp Hugo Chavez đảo chính ở Venezuela, cứu Chavez khỏi nhà tù. Nhưng đảo chính bất thành
-2002: tiếp tục giúp Chavez đảo chính, lần này thành công và Venezuela trở thành đồng minh đến giờ.
Có ”nhiêu đó” thôi!
————-
Bài của Đăng Phạm/ NCLS Group
Nghiên Cứu Lịch Sử 