Cù Tuấn dịch từ New York Times.
Điện Kremlin bắt đầu chính thức cấp hộ chiếu Nga cho những người Ukraine sống trong các vùng chiếm đóng vào ngày 11/6, ngay cả khi quân Nga đang phải đối đầu với một cuộc nổi dậy ngày càng tăng ở các khu vực mà họ kiểm soát ở miền nam Ukraine và đang cố gắng cung cấp các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc y tế.
Động thái cung cấp giấy tờ tùy thân của Nga chỉ là một khía cạnh trong nỗ lực của Nga nhằm củng cố quyền kiểm soát của Matxcơva ở phía nam, bao gồm cả việc biến đồng rúp trở thành tiền tệ hợp pháp và cắt đứt mạng lưới điện thoại di động của Ukraine. Các nhà chức trách Ukraine đã cảnh báo về một động thái như vậy trong nhiều tuần, với Bộ Ngoại giao Ukraine cho rằng đó sẽ là “sự vi phạm trắng trợn” đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia này.
Quân Ukraine cũng tuyên bố đã tìm thấy bằng chứng về các kế hoạch trước đó của Matxcơva để cấp hộ chiếu Nga xung quanh thủ đô Kyiv. Theo cơ quan tình báo quân đội Ukraine, sau khi quân Nga buộc phải rút lui khỏi thành phố, một tập các hộ chiếu từ thời Liên Xô cũ đã được tìm thấy trong một ngôi nhà bỏ hoang gần thị trấn Makariv.
Những tài liệu như vậy, vốn không được sản xuất ở Ukraine kể từ năm 1990, đã được quân Nga đưa vào nước này trong cuộc chiếnđể sử dụng làm bản thiết kế cho các loại giấy tờ tùy thân mới, cơ quan tình báo Ukraine cho biết.
Các quan chức Ukraine đã kêu gọi người dân sống trong các khu vực bị chiếm đóng không xin cấp hộ chiếu, nhưng cũng lo ngại rằng Nga có thể sử dụng các biện pháp cưỡng chế – như yêu cầu họ phải có hộ chiếu mới có thể kiếm việc làm – để buộc người dân đổi giấy tờ của họ. Các hãng tin Nga hôm 11/6 đưa tin, các nhà chức trách miền Nam đã trao khoảng 20 hộ chiếu Nga ở Kherson và 30 hộ chiếu ở Melitopol, với hàng trăm đơn đăng ký khác đang chờ xử lý.
Khi Nga ngày càng nắm chắc các khu vực bị chiếm đóng, bao gồm khu vực phía nam Kherson và một phần lớn tỉnh láng giềng Zaporizhzhia, các quan chức Ukraine và nhân chứng đã rời khỏi khu vực này đã mô tả một bức tranh nghiệt ngã về cuộc sống dưới sự chiếm đóng của Nga.
Thị trưởng lưu vong của thành phố Kherson, lãnh đạo tỉnh duy nhất của Ukraine bị quân Nga bắt giữ, cho biết hàng nghìn cư dân đã mất việc làm và nguồn thu nhập của họ. “Các quán cà phê và khu ẩm thực mùa hè, mà chúng tôi luôn có rất nhiều, hiện đã đóng cửa.” Ihor Kolykhaiev, thị trưởng lưu vong, cho biết trong một tuyên bố dài về cuộc sống trong thành phố dựa trên lời kể của những người sống ở đó. Mọi người đã không thể bắt được tín hiệu điện thoại di động Ukraine trong hơn một tuần.
Ở Mariupol, cảng Biển Đen mà đã bị Nga nã pháo thành bình địa, ngay cả những nhu cầu y tế cơ bản cũng không được đáp ứng, theo người Ukraine. Và Bộ Quốc phòng Anh hôm 10/6 đã càng ngày càng báo động về điều kiện sống ngày càng nguy hiểm trong thành phố này. Bộ Quốc phòng Anh nhắc lại rằng việc thiếu nước sạch, hệ thống vệ sinh bị phá hủy và hệ thống chăm sóc sức khỏe bị sụp đổ có thể làm bùng phát dịch tả.
Ngay cả khi các công nhân ở Mariupol tiếp tục đào bới các xác người ra khỏi đống đổ nát sau cuộc bắn phá kéo dài hàng tháng, Petro Andriushchenko, cố vấn của thị trưởng thành phố, nói rằng quân Nga đang phát thanh tuyên truyền từ xe hơi với nội dung về các chương trình “làm giả lịch sử” về Peter Đại đế. Đây rõ ràng là sao chép bài bình luận từ Tổng thống Vladimir V. Putin, người đã nói vào tuần trước rằng ông đang tham gia vào một chiến dịch tương tự để chiếm các vùng đất mà ông coi là một phần lịch sử của nước Nga.
Matxcơva đã thực hiện các nỗ lực “Nga hóa” tương tự trước đây. Tại các khu vực ly khai ở miền đông Ukraine tự xưng là Cộng hòa Nhân dân Luhansk và Cộng hòa Nhân dân Donetsk, Điện Kremlin nhanh chóng làm thủ tục cho phép nhập quốc tịch Nga cho người dân vào tháng 4 năm 2019. Hàng trăm nghìn người tại đây đã nhận được hộ chiếu Nga.
Điều tương tự cũng xảy ra sau khi Matxcơva tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý sau khi xâm lược Crimea vào năm 2014. Người dân đã bỏ phiếu đồng ý gia nhập Nga, mặc dù việc sáp nhập này không được quốc tế công nhận.
Hình ảnh: Người dân của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng đăng ký hộ chiếu Nga tại làng Pokrovskoye thuộc khu vực Rostov, Nga vào năm 2019.
Nghiên Cứu Lịch Sử 