Nghiên Cứu Lịch Sử

 Cù Tuấn dịch từ New York Times.

Khi Nga tiến hành một cuộc chiến tranh phá hoại ở miền đông Ukraine, các lực lượng của họ phải bận rộn cố gắng khôi phục các liên kết giao thông và cơ sở hạ tầng quan trọng khác trên vùng đất rộng lớn mà họ chiếm giữ ở miền nam Ukraine.

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei K. Shoigu hôm 7/6 cho biết quân đội Nga cùng hợp tác với Đường sắt Nga đã sửa chữa khoảng 750 dặm đường ray ở đông nam Ukraine và tạo các điều kiện cho “giao thông chính thức” lưu thông từ Nga, qua khu vực Donbas phía đông Ukraine, đến lãnh thổ bị chiếm đóng ở Kherson và đến Crưm.

Ông cũng nói rằng nước một lần nữa lại chảy đến Crưm thông qua kênh đào Bắc Crưm – một nguồn nước ngọt thiết yếu mà Ukraine đã chặn lại vào năm 2014 sau khi Điện Kremlin sáp nhập bán đảo này. Hình ảnh vệ tinh được The Times xem xét cho thấy nước đã chảy qua các phần của con kênh ở Crưm mà đã khô cạn cho đến tháng 3 năm 2022.

Các tuyên bố khác của Nga không thể được xác minh và các quan chức Ukraine đã không đưa ra bình luận ngay lập tức. Nhưng các thông báo cho thấy rằng ngay cả khi Matxcơva đã chuyển phần lớn lực lượng chiến đấu của mình đến khu vực công nghiệp phía đông được gọi là Donbas, Nga vẫn đang nỗ lực để củng cố quyền giữ vững của mình đối với các vùng đất mà họ đã chiếm được ở phía nam.

Các nhà phân tích cho biết việc tạo ra một “cây cầu trên bộ” từ Nga tới vùng lãnh thổ bị chiếm giữ ở miền nam Ukraine sẽ hoàn thành một trong những mục tiêu chính của Matxcơva trong cuộc chiến.

Trong số 20 phần trăm lãnh thổ của Ukraine hiện bị Nga chiếm đóng, vùng đất mới chiếm đóng lớn nhất trải dài trên các vùng phía nam của Kherson và Zaporizka. Các lực lượng chiếm đóng đã giới thiệu tiền tệ của Nga và bổ nhiệm các quan chức ủy nhiệm ở cả hai khu vực, nhưng tuyên bố của Matxcơva rằng họ đã khôi phục các liên kết cơ sở hạ tầng cung cấp một dấu hiệu rõ ràng hơn rằng Điện Kremlin dự định giữ những vùng đất này cho riêng mình.

Một giải thưởng quan trọng là Kênh đào Bắc Crưm, từng cung cấp khoảng 85% lượng nước ngọt cho người dân sống trên Bán đảo Crưm.

Năm 2014, sau khi Nga sáp nhập Crưm trong một động thái mà Ukraine và các đồng minh phương Tây gọi là bất hợp pháp, chính phủ Ukraine đã xây dựng một con đập ở thị trấn Kalanchak để chặn nước của con kênh chảy về phía nam. Vài giờ sau khi Tổng thống Vladimir V. Putin ra lệnh cho quân Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2, quân Nga đã chiếm giữ kênh đào này.

Petro Lakiychuk, một nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Toàn cầu “Chiến lược XXI” ở Kyiv, nói với truyền thông nhà nước Ukraine rằng kênh đào này rất quan trọng đối với các kế hoạch dài hạn của Điện Kremlin.

Ông Lakiychuk nói: “Kẻ thù sẽ ở đó với tất cả sức mạnh, và sẽ không tiếc gì để giữ nó”

Các nhà phân tích cho biết, việc khôi phục các tuyến đường sắt cũng có thể giúp ích cho Nga, cho phép vũ khí hạng nặng tràn vào Ukraine bị chiếm đóng bằng đường sắt và tạo cho Nga một chỗ đứng vững chắc trên Biển Đen, các nhà phân tích cho biết. Matxcơva cũng đang chạy đua để mở lại các cảng dọc theo bờ biển phía nam bị chiếm đóng của Ukraine. Ông Shoigu cho biết, ít nhất hai cảng Berdiansk và Mariupol đã được rà phá bom mìn do lực lượng Ukraine gài và sẵn sàng hoạt động trở lại.

Nỗ lực của Nga nhằm thiết lập tuyến đường bộ từ Nga đến Crưm đã bị trì hoãn bởi trận chiến đẫm máu giành Mariupol, nơi các máy bay chiến đấu của Ukraine cầm cự trong nhiều tháng mặc dù bị kém quân và súng đạn. Vào giữa tháng 5, họ đầu hàng.

Thành phố bị tàn phá này thể hiện một bước quan trọng trong việc thực hiện tầm nhìn của ông Putin về “Novorossiya” (Nước Nga mới) – một vùng lãnh thổ trải dài qua miền đông và miền nam Ukraine dọc theo bờ Biển Đen đến Crưm. Tổng thống Nga đã gọi đây là “những vùng đất lịch sử của Nga” và Matxcơva đã nhanh chóng “Nga hóa” dân cư ở đó, dựng lại tượng Lenin, giới thiệu đồng rúp, định tuyến lại kết nối internet tới các máy chủ của Nga và thay thế các công ty cung cấp dịch vụ mạng di động của Ukraine bằng các công ty Nga. Ngay cả mã quốc gia của điện thoại cũng đã được đổi thành của Nga.

Hennadii Lahuta, người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự khu vực Kherson của Ukraine, cho biết hôm thứ Ba rằng Điện Kremlin đã lên kế hoạch tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý vào mùa thu này, một bước hướng tới việc kết hợp khu vực này vào Nga. Các quan chức Ukraine đã tuyên bố sẽ chống lại một động thái như vậy, nhưng cho đến nay cuộc phản công của họ trong khu vực này vẫn chưa chiếm lại được nhiều lãnh thổ.

Rochan Consulting, công ty chuyên theo dõi các diễn biến trong cuộc chiến, cho biết mặc dù có ít thông tin về chiến sự ở miền nam, nhưng phân tích của họ cho thấy nỗ lực của Ukraine “có thể bị đình trệ” vì thiếu xe tăng và xe chiến đấu chở bộ binh. Bộ Quốc phòng Anh hôm 8/6 cho biết cuộc phản công của Ukraine đang đạt được những bước tiến hạn chế.

Thiếu tướng Roman Kovalyov, phó chỉ huy một đơn vị quân đội Ukraine nằm ở phía đông bắc Kherson, cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước rằng Ukraine tham gia nhiều hơn vào các nhiệm vụ gây rối hơn là một cuộc phản công chính thức. “Có một số khu định cư mà chúng tôi đã giải phóng thông qua các hoạt động của mình, nhưng đây là những trận chiến ở cấp độ chiến thuật,” ông nói.

Đồng thời, một trận chiến bí mật đã xuất hiện bên trong các khu vực bị chiếm đóng, liên quan đến những người trung thành với Điện Kremlin, lực lượng chiếm đóng của Nga, quân kháng chiến Ukraine và quân đội Ukraine.

Vào sáng 7/6, truyền thông Ukraine đã đăng video về những gì họ cho là một vụ nổ tại một quán cà phê ở thành phố Kherson, nơi được coi là nơi tụ tập của những người cộng tác với quân Nga. Truyền thông nhà nước Nga mô tả đây là một hành động “khủng bố”.

Đây là vụ tấn công mới nhất trong một loạt vụ tấn công nhắm vào những người ủng hộ và được Nga ủy nhiệm. Và vụ tấn công này xuất hiện trong bối cảnh các báo cáo – hầu hết không thể xác minh một cách độc lập – về việc quân du kích Ukraine đã cho nổ tung các cây cầu quan trọng, nhắm vào các tuyến đường sắt do quân Nga sử dụng và giết chết các binh sĩ Nga đang tuần tra.

Oleksiy Arestovych, cố vấn của Tổng thống Ukraine, nói rằng có một phong trào du kích tích cực nhưng tập trung ở miền nam. “Quân du kích đang chiến đấu rất tích cực,” ông nói trong một chương trình phát sóng trên kênh YouTube của mình.

Thiếu tướng Kovalyov, ở mặt trận Kherson, cho biết quân Ukraine đang “chiến đấu với những vũ khí chúng tôi đang có”.