Nghiên Cứu Lịch Sử

Cuộc chiến diễn ra chưa đầy một tuần, nhưng dường như ngày càng có nhiều khả năng Vladimir Putin đang hướng tới một thất bại lịch sử.

Tuy Putin có thể thắng tất cả các trận chiến nhưng vẫn sẽ thua trong cả cuộc chiến tranh. Giấc mơ xây dựng lại đế chế Nga của Putin luôn dựa trên lời nói dối rằng Ukraina không phải là một quốc gia thực sự, rằng người Ukraina không phải là một dân tộc thực sự và rằng cư dân của Kyiv, Kharkiv và Lviv khao khát được Matxcơva cai trị.

Đó hoàn toàn là một lời nói dối – Ukraina là một quốc gia có hơn một nghìn năm lịch sử và Kyiv đã là một đô thị lớn khi Matxcơva thậm chí còn chưa là một ngôi làng. Nhưng Putin đã nói dối nhiều lần đến nỗi chính ông ta cũng tin vào điều đó.

Khi lên kế hoạch xâm lược Ukraina, Putin có thể tin tưởng vào nhiều sự kiện đã biết. Ông biết rằng về mặt quân sự, Nga hoàn toàn lấn át Ukraina. Ông biết rằng Nato sẽ không gửi quân đến giúp Ukraina. Ông biết rằng sự phụ thuộc của châu Âu vào dầu khí của Nga sẽ khiến các nước như Đức do dự về việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với Nga. Dựa trên những sự kiện đã biết này, kế hoạch của Putin là tấn công Ukraina một cách mạnh mẽ và nhanh chóng, loại bỏ chính phủ của nước này, thành lập chế độ bù nhìn ở Kyiv, và chịu đựng các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Nhưng có một ẩn số lớn về kế hoạch này. Như những bài học Mỹ đã học được ở Iraq và Liên Xô đã học được ở Afghanistan, việc chinh phục một quốc gia dễ dàng hơn nhiều so với việc chiếm giữ nó. Putin biết mình có đủ sức mạnh để chinh phục Ukraina. Nhưng liệu người dân Ukraina có chấp nhận chế độ bù nhìn của Matxcơva không? Putin đã đánh cược rằng họ sẽ chấp nhận.

Rốt cuộc, như ông đã nhiều lần giải thích cho bất kỳ ai sẵn sàng lắng nghe, Ukraina không phải là một quốc gia thực sự và người Ukraina không phải là một dân tộc thực sự. Năm 2014, người dân ở Krưm hầu như không chống lại quân xâm lược Nga. Tại sao lại có sự khác biệt vào năm 2022 chứ?

Mỗi ngày trôi qua, người ta càng thấy rõ rằng canh bạc của Putin đang thất bại. Người dân Ukraina đang chiến đấu với tất cả nhiệt huyết của họ, giành được sự ngưỡng mộ của toàn thế giới – và giành chiến thắng trong cuộc chiến. Nhưng vẫn còn những ngày đen tối ở phía trước.

Người Nga vẫn có thể chinh phục toàn bộ Ukraina. Nhưng để giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh này, Nga sẽ phải chiếm giữ Ukraina, và họ có thể làm được điều đó chỉ khi người Ukraina cho phép họ. Điều này dường như ngày càng khó xảy ra.

Cứ mỗi xe tăng Nga bị phá hủy và mỗi người lính Nga thiệt mạng đều làm tăng lòng dũng cảm kháng cự của người Ukraina. Và mỗi người Ukraina bị giết sẽ làm sâu sắc thêm lòng căm thù của người Ukraina đối với những kẻ xâm lược. Hận thù là cảm xúc xấu xa nhất.

Nhưng đối với các quốc gia bị áp bức, lòng căm thù là một kho tàng ẩn giấu. Được chôn sâu trong tim, lòng căm thù có thể duy trì cuộc kháng chiến qua nhiều thế hệ. Để tái lập đế chế Nga, Putin cần một chiến thắng mà không dẫn đến đổ máu quá nhiều để cuộc chiếm đóng tương đối không gây ra hận thù. Với việc máu của người Ukraina phải đổ xuống càng nhiều, chắc chắn giấc mơ của Putin sẽ không bao giờ thành hiện thực.

Trên giấy chứng tử của đế chế Nga sẽ không có tên của Gorbachev nữa, mà sẽ là tên của Putin. Gorbachev tuy làm Liên Xô sụp đổ, nhưng ít ra ông đã khiến người Nga và người Ukraina có cảm giác như anh em ruột thịt. Còn Putin đã biến họ thành kẻ thù và đảm bảo rằng quốc gia Ukraina sau này sẽ khẳng định sự đối lập với Nga.

Suy cho cùng thì các quốc gia được xây dựng dựa trên những câu chuyện. Mỗi ngày trôi qua lại thêm nhiều câu chuyện mà người Ukraina sẽ kể lại, không chỉ trong những ngày đen tối phía trước mà còn trong nhiều thập kỷ và cho nhiều thế hệ sau.

Tổng thống từ chối chạy khỏi thủ đô Kyiv, nói với Mỹ rằng ông ấy cần đạn dược, chứ không phải một chuyến xe; những người lính từ Đảo Rắn, những người đã nói với tàu chiến Nga là “cút mẹ mày đi”; những người dân thường đã cố gắng chặn xe tăng Nga bằng cách ngồi chắn giữa đường. Những câu chuyện anh hùng như vậy sẽ hun đúc nên lòng tự hào dân tộc. Về lâu dài, những câu chuyện này còn mạnh mẽ hơn cả xe tăng.

Bản thân Putin cũng như bất cứ ai cũng đều biết điều này. Khi còn nhỏ, ông lớn lên với những câu chuyện về sự tàn bạo của người Đức và sự dũng cảm của người Nga trong lần Leningrad bị vây hãm. Putin hiện đang tái hiện những câu chuyện tương tự, nhưng lần này ông đóng vai Hitler.

Những câu chuyện về lòng quả cảm của người Ukraina mang lại quyết tâm không chỉ cho người Ukraina, mà cho cả thế giới. Chúng mang lại sự can đảm cho chính phủ của các quốc gia châu Âu, cho chính quyền Mỹ, và thậm chí cho những người dân Nga đang bị áp bức. Nếu người Ukraina dám dùng tay không để chặn xe tăng, thì chính phủ Đức có thể cung cấp cho họ một số tên lửa chống tăng, chính phủ Mỹ có thể dám đuổi Nga ra khỏi Swift, và người dân Nga có thể dám thể hiện sự phản đối của họ đối với cuộc chiến tranh phi nghĩa này.

Tất cả chúng ta đều có thể được truyền cảm hứng để dám làm điều gì đó, cho dù đó là quyên góp tiền, chào đón người tị nạn hay giúp đỡ các cuộc đấu tranh trực tuyến. Cuộc chiến ở Ukraina sẽ định hình tương lai của toàn thế giới. Nếu chúng ta cho phép sự độc tài và hiếu chiến giành được chiến thắng, tất cả chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả. Chúng ta sẽ không có lợi gì nếu chỉ đóng vai những người quan sát. Đã đến lúc chúng ta phải đứng lên và hành động.

Thật không may, cuộc chiến Nga-Ukraina có thể sẽ còn kéo dài. Dưới các hình thức khác nhau, cuộc chiến tranh này có thể tiếp tục trong nhiều năm. Nhưng vấn đề quan trọng nhất đã được quyết định rồi. Những ngày vừa qua đã chứng minh cho toàn thế giới thấy rằng Ukraina là một quốc gia thực sự, người Ukraina là một dân tộc thực sự, và họ chắc chắn không muốn sống dưới một đế chế mới của Nga.

Câu hỏi chính còn bỏ ngỏ, là mất bao lâu để thông điệp này có thể xuyên qua các bức tường dày của Điện Kremlin.