Nguồn ảnh: http://www.aavh.org/?p=1329
Nguyễn-bá Dũng
Gắn kết từ lâu với chủ đề “Chùa Diên Hựu – Một Cột”, từ năm 2012, Tạp chí Tia Sáng đã đăng những bài khảo cứu nghiêm túc của các tác giả Trần Trọng Dương,[1] Trần Thị Kim Anh[2] và mới đây nhất, ngày 10 tháng Mười 2020, tổ chức Tọa đàm “Bước vào lịch sử: Chùa Một Cột và công nghệ thực tế ảo”. Nhưng ngôi chùa này, có một sự thật còn mờ ảo, cần làm rõ: Sát ngày chính phủ ta tiếp quản Hà Nội (10/10/1954), Lực lượng nào đã nổ phá Chùa Một Cột?
I. Vài thông tin liên quan quanh ngày tiếp quản Hà Nội năm 1954
Một vài mốc thời gian:
21/7 (thời gian thực) – Ký Hiệp định đình chiến tại Việt Nam trong khuôn khổ Hội nghị Genève.
27/7 – Ngừng bắn tại miền Bắc.
4/8 – Cầu hàng không bắt đầu chở dân di cư từ Hà Nội vô Nam.
11/9 – Vụ nổ phá Chùa Một Cột.
10/10 – Quân đội Nhân dân VN chính thức tiếp quản Thủ đô.
17/10 – Thủ tướng Ấn Độ J. Neru thăm Hà Nội và hội đàm với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
3-4/11 – “Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trì phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ tại Thủ đô Hà Nội… nghe báo cáo về kế hoạch sửa chữa chùa Một Cột…”.[3]
1/1/1955 – Khởi công phục hồi Chùa Một Cột.
Rất dễ nhận thấy, kể từ Hội nghị Genève, Chính quyền Bảo Đại (Quốc gia Việt Nam) ở vào thế “bên thua cuộc”; đau đớn mà tăng tốc kiện toàn bộ máy để thích ứng với điều kiện mới: Rút vào nửa phía Nam của đất nước. Ngày 7/7 – Chính phủ Ngô Đình Diệm thành lập, ngày 9/7 – Thủ hiến Bắc-Việt Nguyễn Hữu Trí thôi chức. Tiếp đó, cơ cấu bên trên của chính quyền ở miền Bắc thay đổi liên tục về hình thức – nhưng cũng chỉ đến đó – để đủ phục vụ việc di chuyển bộ máy và di cư.[4] Đảng Đại Việt Quốc Dân đảng đang cầm quyền ở miền Bắc (vùng tạm chiếm) bỗng thất thế với tân thủ tướng họ Ngô nên ngay lập tức xuất hiện mâu thuẫn sâu sắc.
Thông tin về tình hình chính trị-xã hội kể trên, cần thiết cho việc tìm kiếm thủ phạm thực sự của vụ phá hoại.
II. Vụ phá nổ và quá trình phục hồi Chùa
Chùa Một Cột sau vụ nổ. Ảnh: Carnet du Viêt Nam, 2004.
Trước khi đi tìm thủ phạm ta hãy đọc nhanh hậu quả vụ phá hoại và quá trình phục hồi:
“Ðến cuối năm 1954 khi thi hành hiệp định Genève, quân Pháp sửa soạn rút lui khỏi Hà Nội và miền Bắc Việt Nam thì có kẻ lạ mặt đặt thuốc nổ phá hủy chùa Một Cột ngày 11-9-1954 (rằm tháng tám ta). Liên Hoa Ðài bị phá hủy từ mặt sàn trở lên vì chất nổ được dấu ở dưới bát hương. Tuy nhiên, pho tượng Quan Âm nơi đây, vẫn ngồi y nguyên ở gần ngay đấy, chỉ bị rời mấy cánh tay gỗ chắp.
Sau khi tiếp quản Hà Nội, được mấy tháng thì chính quyền tiếp quản quyết định phục hồi lại chùa và ủy nhiệm cho chuyên viên Sở Bảo Tồn Cổ Tích Nguyễn Bá Lăng, nghiên cứu họa đồ và điều khiển công trường. Họa đồ đã được nghiên cứu căn cứ theo một ảnh chụp cũ khoảng cuối thế kỷ XIX của trường Viễn Ðông Bác Cổ. Vì là ảnh chụp lập diện (géométral) nên những kích thước cũ, chiều rộng, chiều cao, độ dốc mái kể cả chi tiết tầu đao, lan can được phục nguyên một cách chính xác. Cột đá đường kính 1m20 và bộ con sơn sóc nách bên dưới vẫn được giữ nguyên, còn bên trên bình đồ vuông nay được phục nguyên mỗi mặt rộng 4m20, chiều cao từ sàn đến diềm mái là 2m20. Chi tiết trang trí trên nóc mái là đôi rồng ngoảnh cổ lại chầu mặt nguyệt, là đặc điểm trang trí từ thời cuối Lê sang Nguyễn được đắp lại như cũ. Bốn góc mái đao được làm cong hớt lên hơn trước một ít. Những hình đắp trang trí trên bốn góc đao trong hình chụp không rõ vì đã hư mòn thì được đắp lại theo hình đầu rồng lá lật như kiểu cuối thời Lê, còn thấy khá phổ thông ở các kiểu kiến trúc cổ tại miền Bắc. Vách gỗ bao quanh cung thờ được làm theo kỹ thuật cổ truyền là vách nong đố gỗ. Lan can được làm con tiện và cái “vỉ ruồi” trang trí ở hai đầu hồi thì được chạm theo kiểu chép ở nhà thủy tạ chùa Tam Sơn, huyện Tiên Du tỉnh Bắc Ninh. Bên trong, phía sau bên trên bàn thờ Ðức Quan Thế Âm, được trang trí bằng một giải ván thượng diệp chạm lưỡng long chầu nguyệt dập theo một kiểu chạm gỗ ở đình làng Ðình Bảng (Bắc Ninh).” (Nguyễn Nam Kinh, Chùa Một Cột.)[5]
Đoạn trích bài viết có lẽ là mô tả chuẩn xác nhất sự việc; bởi tác giả Nguyễn Nam Kinh chính là Nguyễn Bá Lăng (1920-2005), người đã “lập họa đồ và trùng tu” Chùa và sau này nổi tiếng là là một kiến trúc sư tài năng trong kiến trúc cổ truyền Việt Nam. Báo Nhân dân 1955 đưa tin: “Ngày 1-1-1955 bắt đầu khởi công xây dựng lại chùa. Sau 62 ngày, chùa đã được làm lại hoàn toàn…”. Như vậy, với hậu quả vụ nổ như Nguyễn Bá Lăng cho biết, việc “xây dựng lại” và “làm lại hoàn toàn”, chỉ ở quy mô nhỏ. Có thể, chuyến đi thăm Hà Nội ngày 17/10/1954 của thủ tướng J. Neru, là một nút nhấn cho việc phục hồi chùa rất sớm.
III. Thủ phạm là ai?
https://vi.wikipedia.org/wiki/Chùa Một Cột viết: “Năm 1954, quân đội Viễn chinh Pháp trước khi rút khỏi Hà Nội đã cho đặt mìn để phá chùa Một Cột …”. Mẩu tin trên dẫn nguồn từ sách Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân liên khu III 1945-1955 (nxb CTQG, 2005).
Tuy wiki bị coi là không đáng tin cậy nhưng thực tế, thông tin wiki tràn ngập truyền thông vì hình như nó rất tiện dùng cho các nhà báo. Thử tìm kiếm cụm từ trên bằng google có thể thu được ngay 60 kết quả! Thậm chí, có báo lớn, 65 năm trước viết khá gần thực tế “… bọn Ngô-Đình-Diệm được quân đội liên hiệp Pháp dung túng, đã phá hủy chùa Một-Cột…”; thì 2013 lại viết… giống wiki.
Nhiều người Pháp cũng nghi là quân đội Pháp (France Mangin, Hanoï, Edition Recherches, Ipraus, 2001, tr. 149) như Nguyễn Dư dẫn Duyên Anh.[6]
Cần khẳng định ngay rằng Chính quyền Pháp phải chịu trách nhiệm pháp lý về vụ phá hoại này, vì 5 ngày sau vụ nổ (16/9) Pháp mới ký kết giao trả quyền tư pháp và công an cho [Quốc gia] Việt Nam. (Đoàn Thêm, sđd).
Còn thủ phạm? Như ngôn ngữ thời đó, các lực lượng có thể liên quan về logic gồm: Thực dân Pháp (Quân đội Viễn chinh), Can thiệp Mỹ (CIA) và tay sai (Quốc gia Việt Nam và các lực lượng người Việt chống Cộng khác). Với Việt Minh (VNDCCH), xét mọi khía cạnh đều khó có thể liên quan khi việc thực hiện Hiệp định đang thuận buồm xuôi gió, sắp được nhận lại Thủ đô.
Một vụ án không ai bị truy nã, bị bắt; một vụ án mà hồ sơ (nếu có) chưa bạch hóa (66 năm rồi), thì giả thiết về thủ phạm chỉ có thể căn cứ vào động cơ, mục đích, dư luận… về vụ án.
Quy mô vụ nổ cho thấy thiếu tính chuyên nghiệp. Lý do đó có thể làm giảm nghi ngờ cho Pháp và Mỹ trước khi xét chi tiết.
Hình: Báo Nhân dân 1955. Nguồn: https://www.facebook.com/TaThuPhong
Vậy thủ phạm là:
- Quân đội Viễn chinh Pháp ?
- Hiệp định đình chiến quy định Hà Nội nằm trong khu vực tập kết 80 ngày của quân Pháp và Pháp đã thực hiện đúng.
- Hiệp định có điều khoản “cấm phá hủy trước khi rút lui” (điều 6) và trong quá trình đàm phán tiếp quản Hà Nội tại Phủ Lỗ (15-20/9) giữa quân Pháp và QĐNDVN, không có sự tố cáo lẫn nhau về vụ Chùa Một Cột.
- Có thể do hậu quả của vụ nổ không lớn, thời gian rút quân lại tới gần (chỉ còn 29 ngày) nên người Pháp bỏ qua việc điều tra tư pháp.
- Tiểu kết: Khả năng Pháp là thủ phạm rất thấp, chỉ phải chịu trách nhiệm pháp lý.
- CIA (Mỹ) ?
- Có bài viết (không dẫn nguồn) rằng, Landsdale (chỉ huy CIA) “đã nhìn nhận là họ cố tình phá chùa trong âm mưu gây hoang mang dư luận nhân dân Hà Nội.”[7] Trên thực tế, việc lớn nhất của CIA trong thời điểm đó là tổ chức di cư, đặc biệt trong giáo dân Thiên chúa giáo và vụ nổ chùa có thể đã không gây xáo trộn gì.
- Dư luận đương thời, kể cả phía VNDCCH không hề tố cáo CIA gây ra vụ này.
- Tiểu kết: Khả năng CIA là thủ phạm rất thấp.
- Quốc gia Việt Nam và các lực lượng người Việt chống Cộng khác ?
- Một đầu mối: “Ngôi chùa lịch sử này kể từ ngày dựng chùa cho đến ngày 10/09/1954 mới bị phá hủy do toán lính công giáo của Linh-mục Lê Hữu Từ và Hoàng Quỳnh đặt mìn giật sập…” (Lê Trọng Văn, Lột mặt nạ những con Thò lò Chính trị, CA, 1991, tr. 51).[8] Tuy nhiên, Lê Trọng Văn thuộc nhóm tác giả chống Thiên Chúa giáo không giới hạn, nên khi nói thiếu bằng chứng thì độ tin cậy càng thấp.
- Đầu mối khác: “… Cuối năm 1954, đảng Đại Việt (không phải nước Đại Việt) gài mìn cho nổ sập Chùa Một Cột. Nói rằng, Chùa Một Cột phải tan nát, “quân ta” mới có ngày về “giải phóng”! Báo chí quốc gia [trong vùng tạm chiếm] chửi đảng Đại Việt thậm tệ, gọi Đại Việt là bọn phá hoại ngu dốt. Phật giáo phẫn nộ. Chúa đảng Đại Việt, Nguyễn Hữu Trí, bị bắn chết ở Tân Sơn Nhất, hôm di cư vào Nam…”. (Duyên Anh, Ca dao quyện lấy miếng ngon dân tộc, Vũ Trung Hiền xuất bản, 1995, tr. 186, dẫn theo Nguyễn Dư, bđd).
- Khi Quốc gia Việt Nam được thành lập (1949), Trí đã làm Thủ hiến Bắc phần (người đứng đầu miền Bắc). Khi đó, hầu hết các tỉnh trưởng, quận trưởng và các chức vụ cao trong chính quyền đều được giao cho đảng viên Đảng Đại Việt. Pháp còn cấp tiền cho Trí thành lập “Đoàn Quân Thứ” (GAMO) – như là một đạo quân võ trang tuyên truyền tại miền Bắc.[9] Vì vậy, nếu tới tận ngày 9/7 Trí mới bị thôi chức – do mâu thuẫn giữa Ngô Đình Diệm và đảng Đại Việt – thì bộ máy vẫn thuộc Trí. Vậy, thật dễ dàng tổ chức một vụ khủng bố để gây khó cho thủ tướng họ Ngô. Việc Trí – một chính khách hàng đầu của chính quyền miền Bắc – bị ám sát ngay khi xuống sân bay Tân Sơn Nhất và vụ giết người cũng bị bỏ qua hệt như vụ nổ Chùa Một Cột, là một bí ẩn đầy ám chỉ.
- Tiểu kết: Khả năng Đảng Đại Việt là thủ phạm cao hơn Công giáo Bùi Chu; và dù là lực lượng nào, khả năng họ là thủ phạm cũng cao hơn người Pháp và người Mỹ. Đương nhiên, Quốc trưởng Bảo Đại và thủ tướng họ Ngô chỉ có thể phải chịu trách nhiệm về danh nghĩa mà thôi.
IV. Kết luận
Các phân tích cụ thể đã chỉ ra thủ phạm gây ra vụ nổ phá Chùa Một Cột, khả năng lớn nhất là Lực lượng người Việt chống Cộng. Mô tả sự kiện như của wiki “quân đội Viễn chinh Pháp … đã cho đặt mìn để phá chùa…” khiến người ta hiểu đó là một hành động công khai của một bên ký Hiệp định đình chiến, là không hợp lý, không đúng sự thật.
Sử kiện càng chính xác thì lịch sử càng tiếp cận với sự thật hơn. Đương nhiên, như đã nói, chính quyền Pháp phải chịu trách nhiệm pháp lý về sự kiện này./.
Chú thích:
[1] ‘Chùa Một Cột’ không phải là chùa, Tia sáng, 2012 https://tiasang.com.vn/-van-hoa/chua-mot-cot-khong-phai-la-chua-5102
[2] Chùa Diên Hựu – Một Cột: Lịch sử và biểu tượng, Tia sáng, 2012. http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=115&CategoryID=41&News=5068
[3] http://ditichhochiminhphuchutich.gov.vn/tu-thu-do-khang-chien-ve-thu-do-ha-noi-2312
[4] Mục I, ngoài các thông tin có chú rõ nguồn, có tham khảo sách 20 năm qua 1945-1964 (Đoàn Thêm, Nam Chi Tùng Thư, Saigon 1966, tr. 150-160).
[5] Chim Việt Cành Nam, 1996. http://chimviet.free.fr/39/ngbalang_motcot.htm
[6] Nguyễn Dư (Chim Việt Cành Nam, 2010), Hiên ngang đứng giữa đất trời, http://chimviet.free.fr/lichsu/nguyendu/nds0056_chuamotcot.htm
[7] Trùng tu chùa Một Cột: Đừng lặp lại vết xe cũ: “Kinh phí to, trùng tu méo mó”! https://giacngo.vn/PrintView.aspx?Language=vi&ID=17D651
[8] https://sachhiem.net/NMQ/NMQ024.php
[9] Theo https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguyễn Hữu Trí (đảng Đại Việt)
Nghiên Cứu Lịch Sử 
Chỉ toàn là suy đoán rồi lại áp đặt quan điểm của mình để mà gán tội cho người khác v v . Nếu họ cố tình phá hủy di tích thì sao lại chỉ sử dụng một vụ nổ quá bé như thế chứ ?
=》Sự việc này nếu do cố ý gây ra nhằm gây ra tiếng vang thì mọi sự phẫn nộ sẽ đổ dồn về phía nào và nó có lợi cho tổ chức nào ? ? ?
==》 kẻ được lợi lớn trong vụ việc này mới đích thực là kẻ chủ mưu ! ! ! Còn bằng không thì chỉ là một kẻ nghịch ngợm gây ra mà thôi ! ! !
CHIÊU GẮP THAN BỎ LÊN TAY NGƯỜI KHÁC NHẰM LÀM LỢI CHO TỔ CHỨC CỦA MÌNH ● ● ● ●|●
PhúTiên – TN : 13/10/2021
ThíchThích
Đồng ý với bạn. Tụi Việt Minh là tiền thân tụi Việt Cộng hôm nay theo truyền thống của bọn chúng thì việc nổ bom phá hoại chùa Một Cột là do bọn chúng làm là cái chắc….xong chúng tuyên truyền do phía Quốc Gia hay Pháp làm để kích động lòng căm thù của người dân và tranh thủ cảm tình người dân.
Sau này bọn chúng lập đi lập lại chiêu này hoài…Du kích Việt Cộng leo lên nóc chùa hay thánh thất Cao Đài dùng súng bắn trực thăng hay máy bay đầm già của phe Quốc gia sau đó các nơi này bị bỏ bom hư hại thì bọn chúng tuyên truyền “Ngụy ” tàn ác nơi thờ tự tôn giáo cũng hủy hoại…etc…Người dân thường không thấy được âm mưu sâu độc của bọn chúng chỉ thấy trước mắt chùa chiền, thánh thất bị bỏ bom hư hại thì có ác cảm với phe Quốc Gia….
Tôi dám chắc chính bọn chúng phá hoại chùa Một Cột chứ không ai khác…như bạn nói…
ThíchThích
Còn tôi thì dám chắc đám tôn giáo phá hoại chùa Một Cột ấy chứ không phải Việt Minh đâu. Nói thì logic một tí đi, người ta tiêp quản thủ đô rồi thì muốn phá thì phá chứ sao phải lén lút :)))) Việt Minh mà đặt mìn thì bay cả lô cốt chứ đừng nói đến chùa Một Cột.
ThíchThích
Hai cái link wiki Chùa Một Cột và Nguyễn Hữu Trí bị lỗi, sửa lại đi comrade Admin.
ThíchThích
● Chùa một cột là một trong những Quốc Bảo của tổ tiên để lại cho mọi người VN ! Ở nơi đây tuy mang tiếng là Chùa chứ thật ra không hề có một Tăng – Ni hay một trụ trì nào cả và cũng không có chứa đựng kinh văn gì hết !. Chỉ có tượng Quan Âm mà thôi !. Hơn nữa nước VN từ lâu cũng không còn xem đạo Phật là Quốc Đạo quan trọng như thời Lý nữa v v
=》 Vậy thì hà cớ gì mà người Công giáo lại muốn phá hủy chứ ? ? ? Nếu có ân hoán thì họ tấn công vào trung tâm của Phật giáo chứ ? Chứ sao lại phá hủy di tích của tổ tiên của mình để lại chứ ?. Chẳng lẽ họ muốn nhận sự căm phẫn cao độ của toàn thế dân tộc à ? ? ?
Chẳng có một người nào ngu xuẩn đi làm những việc như thế cả. ! . ( hơn nữa đến thời điểm này thì giữa Phật giáo và đạo Công giáo cũng không hề có mâu thuẫn hay có xung đột gay gắt gì cả ! )
● Đọc giả nên nhớ rằng vào thời điểm xảy ra sự việc này thì thực dân Pháp và chính quyền bù nhìn vẫn chưa bàn giao lại gì cả !
● sau vụ nổ này thì các chiến dịch tuyên truyền rầm rộ và toàn xã hội sục sôi căm phẫn và biến thành một kho thuốc nỗ khổng lồ chỉ chờ dịp là sẽ nổ tung . …=》 vậy thì có lợi cho ai và bất lợi cho những ai đây ? ? ?
《 Trên chiến trường cũng như mặt trận chính trị thì kẻ nào gian xảo nhất và thâm hiểm nhất thì sẽ có nhiều phần thắng hơn ! 》
● Chính vì chùa một cột là bảo vật của tổ tiên truyền lại và họ cũng muốn khôi phục lại như trước để tăng thêm uy tín và được tín nhiệm cao v v nên họ mới tạo ra một vụ nổ mi ni, rồi sau đó họ lại nhanh chóng khôi phục lại
. =》 Không gì lợi bằng. ! ! ! 《 Rồi ta xây lại bằng mười khi xưa 》
ĐẬP CHÙA – PHÁ ĐÌNH – ĐỐT MIẾU – ĐÀO MỒ – CUỐC MÃ vv chuyên nghiệp nhất là của những người theo CHỦ NGHĨA VÔ THẦN mà ! Và cũng chỉ có những người như thế mới dám làm những chuyện như thế. ! Chứ người bình thường thì không thể vì bức tượng Quan Âm ở ngay đấy mà ! ! !
Ở huyện của tôi đến năm 1992 họ còn đập phá tan hoang một cái chùa đạo Cao Đài rồi tên trưởng phòng nông nghiệp đem xe công chở hết số vật tư đó về xây nhà v v mấy năm sau thằng con trai duy nhất tong xe rồi qua đời luôn, còn hắn thì cũng về vườn và bị điên điên luôn !
PhúTiên -TN : 18/10/2021
ThíchThích
Vậy chắc hẳn bạn quên Ngô Đình Diệm tấn công chùa và đàn áp phật tử rồi nhỉ? Cần gì phải là người vô thần, người công giáo cũng làm điều đó được mà, phải không?
Chưa kể Việt Minh còn có rất nhiều người thờ phật và có quan hệ rất mật thiết với nhiều chùa chiền và phật tử. Không có lý gì để gây thù chuốc oán với phật tử và nhân dân khi thắng lợi đã cầm chắc trong tay. Khi vào tiếp quản thủ đô, người ta phải làm sao cho vừa lòng dân, và thêm nữa Pháp và chư hầu đã chạy, không có cần gì thêm lý do để cho người ta ghét thêm gì Pháp vì chúng nó đã chạy rồi.
Mà kể cả nếu đây là chiến dịch để bài Pháp và chư hầu đi nữa thì có đủ các địa điểm khác không quá quan trọng vẫn có thể phá được, việc gì phải phá chủa Một Cột để rồi tốn bao công sức xây dựng lại khi chính quyền còn nghèo và non trẻ?
Quê tôi có vụ giáo dân Cao Đài đánh người ta vỡ đầu vì bán hàng rong với đi lạc đấy. Mấy thằng đánh người đó sau bị vô trại rồi điên điên luôn!
ThíchThích
Vậy bạn chắc hẳn đã quên Ngô Đình Diệm đàn áp Phật giáo và cho lính tấn công chùa nhỉ? Cần gì phải là người vô thần, người công giáo cũng làm điều đó được mà.
Nên nhớ là trong hàng ngũ Việt Minh có rất nhiều người thờ Phật, và kháng chiến cũng có quan hệ rất mật thiết với đền chùa. Du kích ẩn nấu trong chùa là điều bình thường. Pháp và quân đội quốc gia VN còn thường xuyên càn quét chùa chiền để lùa du kích, nên càng có lý do để họ cho nổ chùa Một Cột để trả thù.
Điều thứ 2 nữa là khi đó đã thắng Pháp rồi, Pháp và đồng minh đã chạy, hiệp định Geneve đã ký, không có lý gì phải cho nổ chùa khi điều này không mang lại lợi ích gì mà có thể phản tác dụng nếu bị phát hiện Chưa kể là nhà nước Việt Minh còn nghèo, không có lý gì để phải phá chùa xong lại xây lại khi còn rất nhiều việc khác cần phải lo. Vừa tiếp quản thủ đô, nên lấy lòng dân là tiên quyết hơn là làm điều phản tác dụng là phá di tích. Giả sử nếu muốn phá đi nưã thì có đủ các vị trí khác kém quan trọng hơn và đỡ tốn kém hơn.
Vậy thế nên không cần gì Việt Minh phải cho nổ chùa Một Cột cả.
Và tôi khuyên bạn nên bỏ kinh nghiệm cá nhân ở cuối comment đi vì điều đó không ai kiểm chứng được, hoàn toàn có thể là bịa đặt, nên không có ý nghĩa gì trong tranh luận cả.
ThíchThích
● Có lẽ đọc giả là thế hệ trẻ nên không biết nhiều về giai đoạn từ năm 1990 trở về trước. Nếu có rãnh thì tìm các lão cao tuổi trung thực thì sẽ biết rõ nhé ! ( Xin lỗi lão đây đã từng chứng kiến quá nhiều cảnh như vây ở tại quê của lão và biết rõ tường tận họ tên của chức vụ của những kẻ ấy nữa cơ! . Đọc giả cũng nên tìm hiểu thêm là sau năm 1954 thì ở miền Bắc có bao nhiêu đền thờ – Chùa – Miếu v v bị phá bỏ với khẩu hiệu là TIÊU THỔ tức là phá bỏ tất cả để lấy đất sản xuất và bài trừ tín ngưỡng v v. . . Hay không vậy ? ? ? )
=》 Đây là vấn đề Chính Trị nên lão không nói nhiều và cũng không nói rõ là đích thực là tổ chúc nào làm, mà chỉ phân tích thế thôi v v nhung chắc chắn là những tên VÔ THẦN mới dám làm như vậy vì họ đặt chất nổ ngay trước mặt của một vị bồ tác nỗi tiếng nhất trong Phật giáo nhằm hủy diệt cả vị bồ tát này luôn Nếu là người bình thường thì không có ai dám làm như vậy cả !
Thật ra còn một thế lực Bậc Thầy có thể là thủ phạm nữa đấy ! ! ! ( Chúng ta phân tích cho vui thôi chứ làm gì mà có được bằng chứng cụ thể của họ chứ ? Nếu không có chứng cứ rõ ràng mà qui kết như tác giả thì quá thâm hiểm v v
Ngô Đình Diệm đàn áp Phật giáo là chuyện sau này và trong đó cũng có nhiều nguyên nhân v v Đỉnh điểm là nhà sư Thích Quãng Đức bị thiêu tại trung tâm của Sài Gòn ( vì cảnh tự thiêu này giống như sự Áp Đặt hơn là sự tự nguyện vì có mấy người kè ông ta vào và ấn ông ta ngồi xuống rồi họ lại đổ xăng lên người ông rồi mới bậc lửa thiêu ông v v . ).
Mẹ của lão ta cũng là người tu theo Phật giáo đấy ! )
● Lão cũng chẳng có thiện cảm gì với bọn Ngô Đình Diệm cả ! Vì đồng bọn của chúng đã giết hại quá nhiều người thân của lão . =》 Nhưng mọi vấn đề lão luôn đặt ở vị trí CÔNG BẰNG nhất mà luận giải để cho gần đúng với sự thật . Không vì thù hận mà làm trái với sự thật v v . .
Là kẻ hậu sinh thì cũng nên tìm hiểu nhiều hơn ở bên ngoài chứ đừng có Sái cổ tin vào những cái mà người ta đã sắp đặt cả rồi ! Khi ấy tự mình biến mình thành kẻ hậu sinh 《 KHẢ Ố 》 đấy !
Ngày xưa mỗi ngôi làng ( # với 1 thôn hoặc 1 ấp ngày nay ) điều có một ngôi đình của làng, còn chùa thì ít hơn =》 Vậy thì ngày nay cả miền Bắc còn được bao nhiêu ngôi đình và nó được phục dựng lại hay nó vẫn giữ nguyên từ xưa đến nay ? Tôi thí dụ làng Xà ở tỉnh Hưng Yên trước năm 1954 có 2 ngôi chùa ở hai đầu làng, một ngôi đình ở giữa làng sau năm 1954 tất cả điều bị phá bỏ họ lấy gạch về làm chuồng nuôi heo v v gần đây họ cho xây lại một cái chùa ( nhỏ ) . Muốn kiểm chứng thì cũng quá dễ thôi vì đó là sự thật diễn ra công khai trên khắp cả đất nước mà . Ai ai cũng biết nhưng tại mình không biết đó thôi !
Còn muốn kiểm chứng thì xin mời về tại thị trấn huyện Vũng Liêm thì sẽ rõ vì ngôi chùa đó ở phía ngoài của thị trấn và cũng quá nổi tiếng vì trước là cơ sở sản xuất thuốc lá mang nhãn hiệu Vũng Liêm, sau làm xi nghiệp xơ dừa để dệt thảm tên GĐ là Huỳnh Văn Đeo sau này nỗi tiếng hơn là nhà nước phải bỏ ra một số tiền khủng để bồi thường nhất là cặp kỳ lân và cặp rồng được làm bằng sứ tráng men dạng đồ cổ và một số phù điêu cao cấp cùng với tiền xây dựng lại ngôi chùa .
Hãy về mà tìm hiểu thì sẽ rõ thôi nhưng đừng tìm cái đám hậu sinh thì sẽ chẳng có biết gì đâu v v . .
● Vào thời điểm cho nổ chùa một cột thì chính quyền bù nhìn và thực dân Pháp cố tình kéo dài thời gian để mà bàn giao và có âm mưu tìm cơ hội phá hoại hiệp định Genève v v
Sau vụ nổ này bọn thực dân Pháp và chính quyền bù nhìn cuốn gói chạy vào nam mà không kịp nhìn lại. . .
Phú Tiên -TN : 20/10/2021
ThíchThích
Nếu CS thực sự muốn phá bỏ đền đài chùa chiền thì nói xin lỗi mấy cái lăng vua Nguyễn mấy ngôi chùa cổ văn miếu chắc còn chả còn đến ngày nay để mà ngắm, tiêu thổ kháng chiến là phá hủy những gì mà giặc xâm lược có thể sử dụng để gây khó khăn cho chúng điều này đã được đúc kết từ truyền thống dân ta không phải Việt Minh mới nghĩ ra, Việt Minh cũng chả có chủ trương nào nói phá bỏ toàn bộ đền đài chùa chiền cả vì như nói ở trên nếu có thì mấy cái chùa chiền văn miếu đã thành đống tro tàn từ lâu rồi, chuyện một số chùa chiền bị đập phá là hành động tự phát chứ không phải chủ trương của Việt Minh.
ThíchThích