Nghiên Cứu Lịch Sử

Một người lính Ukraina huấn luyện gần tiền tuyến trong cuộc chiến Nga-Ukraina ngày 18 tháng Hai 2022. Ảnh: Mustafa Ciftci/Anadolu Agency qua Getty Images/The Conversation

Liam Collins

Ngày 27 tháng Hai 2023

Biên dịch: GaD

Có nhiều khả năng xảy ra chiến tranh ở phía trước hơn là phía sau khi xung đột đi đến bế tắc đang mang lại những bài học khó khăn cho tất cả các bên.

Hầu hết các nhà phân tích quân sự dự kiến ​​ Ukraina sẽ thất thủ trong vài ngày khi Nga tiến hành cuộc xâm lược ngày 24 tháng Hai 2022.

Tuy nhiên, một năm sau cuộc chiến, người Ukraina đã chiến đấu và thể hiện quyết tâm phi thường trước một quân đội hùng mạnh. Trên thực tế, một số nhà phân tích quân sự, bao gồm cả cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper, đã bắt đầu tự hỏi liệu cuộc chiến đã đi đến hồi kết hay chưa.

Theo quan điểm của tôi, với tư cách là một sĩ quan lực lượng đặc biệt chuyên nghiệp Mỹ, cuộc chiến vẫn chưa đi đến hồi kết. Thay vào đó, thời gian tạm lắng trong hoạt động quân sự là “sự thăng trầm bình thường của một cuộc chiến tranh lâu dài do các quốc gia có nguồn lực tốt tham gia với sự hỗ trợ từ bên ngoài,” như Tướng Mick Ryan của Australia lưu ý.

Đáng thương thay, có nhiều khả năng xảy ra cuộc chiến này ở phía trước Ukraina hơn là phía sau.

Một sự bế tắc lờ mờ

Các cuộc tấn công lớn, chẳng hạn như cuộc tấn công do Ukraina tiến hành mùa thu năm 2022, cần có thời gian để lên kế hoạch và tổ chức.

Đối với người Ukraina, việc lập kế hoạch cho cuộc phản công tiếp theo của họ rất phức tạp bởi thực tế là các hoạt động này phụ thuộc vào việc cung cấp thiết bị phương Tây và nếu điều đó liên quan đến một hệ thống vũ khí mới thì thậm chí còn mất nhiều thời gian hơn.

Tương tự như vậy, Nga, sau khi chịu những tổn thất đáng kể trong cuộc chiến cho đến nay, phải kêu gọi lực lượng dự trữ và cố gắng sửa chữa một hệ thống hậu cần đã bị hỏng hoàn toàn.

Kể từ những ngày đầu xâm lược, Nga dường như không có khả năng lên kế hoạch cho các cuộc tấn công lớn của riêng mình.

Do đó, không có gì ngạc nhiên khi thấy tốc độ hoạt động chậm lại trong mùa đông khi cả hai đội quân cố gắng xây dựng lại sức mạnh chiến đấu và chuẩn bị cho cuộc tấn công lớn tiếp theo.

Xe bọc thép Nga bị lực lượng Ukraina thu giữ được trưng bày tại Quảng trường Độc lập ở Kiev, Ukraina, vào ngày 25/8/2022. Ảnh: Metin Aktas/Anadolu Agency qua Getty Images/The Conversation

Những gì chúng ta có thể thấy trong năm thứ hai của cuộc chiến – và sẽ có một năm thứ hai đầy đủ – là phần lớn những gì chúng ta đã thấy trong năm qua.

Ukraina sẽ giữ lãnh thổ ở nơi có thể và bo0r lại lãnh thổ ở nơi buộc phải duy trì sức mạnh chiến đấu cần thiết để tiến hành các cuộc phản công.

Thách thức đối với Ukraina là những cuộc phản công này trở nên khó khăn hơn khi các lực lượng Nga được hợp nhất vào một khu vực nhỏ hơn. Điều đó hạn chế lợi thế của Ukraina về khả năng cơ động.

Bởi Nga thiếu quân đội được huấn luyện tốt để tiến hành các cuộc tấn công, thay vào đó, nước này sẽ dựa vào pháo kích để giành được những phần lãnh thổ tương đối nhỏ mang lại ít giátrị chiến thuật và thậm chí ít giá trị chiến lược hơn.

Theo quan điểm của tôi, cuộc chiến sẽ kéo dài cho đến khi chi phí kinh tế và chính trị của cuộc chiến trở nên quá lớn đối với Nga.

Nhưng đừng nhầm lẫn, Nga không ở gần điểm đó và chiến tranh có thể sẽ tiếp diễn trong nhiều năm trước khi Nga đi đến điểm kết thúc trò chơi.

Trong khi chờ đợi, đây là sáu bài học rút ra sau năm đầu tiên của cuộc chiến.

1. Chiến tranh ở châu Âu chưa chết

Nếu cuộc xâm lược Georgia của Nga năm 2008 hay việc sáp nhập Krym bất hợp pháp và hỗ trợ trực tiếp cho phe ly khai ở Donbas của Ukraina năm 2014 không làm rõ điều đó, thì cuộc xâm lược gần đây nhất của Nga đã đưa ra bằng chứng không thể chối cãi rằng chiến tranh trên lục địa châu Âu vẫn là một thực tế trong năm 2023.

Kết quả là, thay vì NATO đã “lỗi thời”, như tuyên bố của tổng thống đắc cử lúc đó là Donald Trump năm 2017, cuộc xâm lược chỉ củng cố liên minh châu Âu.

Nhiều đến mức Thụy Điển và Phần Lan, hai quốc gia nổi tiếng trung lập, đang xin gia nhập NATO hơn 70 năm sau khi NATO thành lập.

2. Răn đe không ngăn được Nga

Rất khó để biết liệu Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể bị ngăn cản xâm lược Ukraina hay không.

Theo quan điểm của tôi, Mỹ và các đồng minh NATO của họ đã không thực sự cố gắng ngăn chặn các cuộc xâm lược trước đó của Nga vào Ukraina và Krym, và những thất bại này đã có từ thời chính quyền George W. Bush.

Các biện pháp trừng phạt sau cuộc xâm lược Georgia của Nga và sáp nhập bất hợp pháp Krym là một sự trừng phạt nhẹ.

Khi Nga dành nhiều tháng để xây dựng quân đội dọc biên giới, Mỹ và các đồng minh của họ đã làm rất ít ngoài việc đe dọa trừng phạt nếu Nga xâm lược. Nhưng những lời đe dọa đó đã bị Putin phớt lờ.

Một khi cuộc xâm lược sắp xảy ra, thay vì thực hiện nỗ lực cuối cùng để ngăn chặn, trên thực tế, Mỹ đã bật đèn xanh cho cuộc xâm lược bằng cách đóng cửa đại sứ quán và di dời các nhà ngoại giao.

Để so sánh, trong Thế chiến II, Mỹ đã từ chối đóng cửa đại sứ quán ở Paris ngay cả khi Đức Quốc xã đe dọa Pháp.

3. Sức mạnh chiến đấu không chỉ là số lượng phương tiện và con người

Khi bắt đầu cuộc xung đột, Nga được xếp hạng là cường quốc quân sự thứ hai trên thế giới sau Mỹ.

Nó có lợi thế 10-1 trước Ukraina, nước xếp thứ 22 về sức mạnh quân sự thế giới.

Mặc dù rất khó đo lường, nhưng cuộc chiến đã chỉ ra rằng học thuyết, huấn luyện, lãnh đạo và tinh thần cũng là những yếu tố quan trọng.

Cam kết của Ukraina chuyển mình từ một quân đội Soviet sang một quân đội kiểu phương Tây vào năm 2015 đã được đền đáp.

4. Nhưng cỗ máy chiến tranh vẫn quan trọng

Một quân nhân Ukraina chất lên xe tải tên lửa chống tăng Javelin của Mỹ ngày 11/2/2022. Ảnh: Sergei Supinsky / AFP qua Getty Images/The Conversation

Người dân Ukraina có thể có ý chí kháng cự, nhưng nếu không có đủ và hệ thống vũ khí phù hợp, họ có thể đã thua trong cuộc chiến thông thường từ nhiều tháng trước và giờ đây sẽ tiến hành một chiến dịch nổi dậy trên khắp đất nước.

Hầu hết sự chú ý về vũ khí Ukraina cần đều hướng vào hệ thống tên lửa HIMARS, xe chiến đấu bộ binh, xe tăng và máy bay chiến đấu.

Nhưng với một quân đội nhỏ hơn nhiều, Ukraina đang cần gần như mọi thứ.

Mặc dù nó có thể không lộ diện như xe tăng, nhưng đạn dược cũng quan trọng không kém và Ukraina không thể sản xuất đủ trong nước để thay thế các kho dự trữ đã cạn kiệt.

Ukraina hoàn toàn cần những hệ thống vũ khí và đạn dược này để duy trì cuộc chiến.

5. Xe tăng chưa sẵn sàng vào bảo tàng

Một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu xe tăng có bị tiêu diệt sau cuộc chiến Nagorno-Karabakh năm 2020 giữa Armenia và Azerbaijan hay không, do chúng dễ bị tổn thương trước các hệ thống drone Azerbaijan.

Tương tự như vậy, Mỹ đã tiêu diệt xe tăng Iraq trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991.

Nhưng vấn đề trong cả hai cuộc chiến không phải là xe tăng, mà là đào tạo và tuyển dụng kém.

Xe tăng vẫn có vai trò trong các cuộc diễn tập quân sự và người Ukraina đã chứng minh rằng chúng có thể rất hiệu quả khi được sử dụng đúng cách.

6. Chiến tranh thường xảy ra ở khu vực đô thị

Quân đội muốn tránh chiến tranh đô thị, và đúng như vậy.

Nó được cho là môi trường thách thức nhất để chiến đấu, và nó thường tàn bạo nhất, như cuộc chiến ở Ukraina đã chứng minh.

Nhưng chiến tranh cũng đã chứng minh rằng các khu vực đô thị không thể tránh khỏi, và chúng là nơi phần lớn các cuộc giao tranh đã xảy ra.

Tuy nhiên, bất chấp sự phổ biến của chiến tranh đô thị ở Ukraina, Marawi tại Philippines và Iraq, quân đội vẫn chưa chuẩn bị sẵn sàng cho môi trường này.

Một bài học chưa được học

Đây có phải là cuộc chiến lớn cuối cùng mà chúng ta sẽ thấy các phi công chiến đấu?

Máy bay chiến đấu bay gây ra ít rủi ro trong các chiến dịch chống nổi dậy ở Afghanistan và Iraq, nhưng chúng cực kỳ dễ bị tổn thương trước các hệ thống phòng không của các quốc gia tiên tiến hơn.

Trong cuộc chiến Nagorno-Karabakh năm 2020, drone nổi bật hơn máy bay chiến đấu, và điều đó cũng xảy ra trong cuộc chiến này.

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên. Việc chế tạo một chiếc máy bay sẽ dễ dàng và rẻ hơn nếu con người không phải lái nó. Còn quá sớm để nói đây là khởi đầu hay kết thúc của máy bay chiến đấu có người lái.

Nhiều khả năng, theo quan điểm của tôi, đây chỉ đơn giản là sự xuất hiện của các loại vũ khí mới sẽ không thay thế hoàn toàn vai trò của các phi công chiến đấu./.

Liam Collins là Giám đốc Sáng lập, Viện Chiến tranh Hiện đại, Học viện Quân sự Mỹ West Point.

Nguồn: https://asiatimes.com/2023/02/the-making-of-a-quagmire-in-Ukraina/