Nghiên Cứu Lịch Sử

Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự cuộc họp với các thành viên đảng Nước Nga Thống nhất để thảo luận cương lĩnh bầu cử năm 2021. Ảnh: AFP qua Sputnik/Mikhail Voskresenskiy

Robert M. Dover

26 tháng Chín 2022

Biên dịch: GaD

Điều quan trọng đối với các nhà hoạch định chính sách phương Tây là phải hiểu bài phát biểu vận động quần chúng của Putin có và không có ý nghĩa gì

Khi Vladimir Putin lên truyền hình Nga ngày 21 tháng 9, ông muốn gửi ba thông điệp tiêu đề rõ ràng.

Thứ nhất, mối đe dọa chiến tranh hạt nhân là đáng tin cậy và nghiêm trọng. Thứ hai, việc huy động một phần và những thay đổi nhanh chóng đối với luật đào ngũ là một dấu hiệu của ý định và khả năng khó thực hiện và là bước đệm để huy động toàn bộ; và thứ ba, việc Nga sáp nhập Donetsk và Luhansk là không thể thương lượng.

Về vấn đề sáp nhập, Putin gợi ý rằng các mục tiêu chiến tranh trước mắt của ông hiện chỉ giới hạn ở hai khu vực này. Điều này tạo cơ hội để kiềm chế xung đột và cho phép Putin đi tắt đón đầu mà ông yêu cầu đối với khán giả trong nước và những khán giả quan trọng hơn của giới tinh hoa chính sách vì sự sống còn của chính ông.

Quan trọng là, có những tín hiệu phụ trong bài phát biểu của Putin mà các nhà hoạch định chính sách ở phương Tây cần hiểu liệu họ có định hướng một cách an toàn trong vài tuần và tháng tới hay không.

Cơ bản bài phát biểu của Putin là chiến lược an ninh quốc gia năm 2021 của Nga, trong đó có các kế hoạch kéo dài đến năm 2035. Tập trung vào cuộc xung đột Ukraina hoặc các bài viết của Putin về Ukraina năm ngoái là một sai lầm: những thứ này đứng thứ hai sau chiến lược lớn của Nga.

Phương Tây không lắng nghe

Chính phủ Nga đang nói rõ những gì họ muốn đạt được nhưng việc lắng nghe và thấu hiểu những thông điệp này ở phương Tây kém hiệu quả hơn. Bộ máy quyền lực của Nga sau đó hoạt động thông qua những tham vọng và thử nghiệm này với chi phí mà họ có thể đạt được.

Tất cả các nhà bình luận phương Tây quá thường xuyên bác bỏ tư thế và luận điệu của Nga như một sự đe dọa vũ lực. Điều này là do chúng thường được truyền đạt theo cách tương đồng với cách nói chuyện của các tầng lớp chính trị phương Tây.

Phương Tây cần xem xét những quan điểm này của Nga một cách nghiêm túc hơn và tạo ra những rào cản để ngăn Nga đạt được điều đó. Điều này sẽ đến dưới hình thức khuyến khích cũng như hình thức phạt.

Cung cấp hàng tỷ đô la vũ khí cho Ukraina sau cuộc xâm lược là một ví dụ về phản ứng muộn màng của phương Tây. Lý tưởng nhất, điều này cần phải xảy ra trước một cuộc xâm lược mà Nga đã báo hiệu rõ ràng rằng họ đã lên kế hoạch.

Viacheslav Lopatin/Shutterstock

Chiến lược an ninh quốc gia năm 2021 đặt thay đổi công nghệ, kinh tế thịnh vượng và an ninh quốc gia là những mục tiêu gắn liền. Nó đề cập đến những lo ngại về việc công nghệ quân sự của Mỹ xuất hiện ở nước ngoài gần Nga (một lý do cho cuộc xâm lược Ukraina) và văn hóa Nga bị pha loãng bởi sự nhập khẩu văn hóa phương Tây.

Tất cả những yếu tố đầu vào chiến lược này đã được kích hoạt trước cuộc xâm lược Ukraina và đã được khuếch đại kể từ đó. Bài phát biểu của Putin phải được đọc trong bối cảnh này.

Sự khác biệt cơ bản giữa lập trường của Nga và phương Tây là tập trung vào một yếu tố triết học và một yếu tố thực tiễn. Về mặt triết học, cả hai bên đều mắc bẫy khi nghĩ rằng mọi thứ họ làm và nói đều có giá trị trung lập (vì vậy, hoàn toàn có lý, hợp logic và đúng như vậy). Trong khi mọi thứ mà phía bên kia làm được coi là không giá trị (vô lý, phi logic và thù địch).

Vi phạm lòng tin

Điều này khiến Nga và phương Tây rất khó đàm phán với nhau và cố gắng đáp ứng nhu cầu của nhau. Đối với Vương quốc Anh, các cuộc tấn công nhằm vào những người Nga cũ ở London và ở Salisbury báo hiệu sự vi phạm cơ bản các quy tắc được chấp nhận của trò chơi.

Trong vụ ám sát Sergei Skripal và con gái năm 2018, lượng chất

độc thần kinh được sử dụng có khả năng giết chết hàng nghìn người ở Salisbury. Điều này đã đặt Nga ra ngoài ranh giới của một đối tác đàm phán đáng tin cậy hoặc hợp lý.

Thực tế mà nói, các nhà chức trách Nga coi cuộc chiến của họ ở Ukraina là một cuộc chiến hiện sinh, trong khi phương Tây coi đây là cuộc chiến của sự lựa chọn. Đối với Putin, Ukraina là vùng đệm giữa Nga và NATO đã phi hạt nhân hóa, một điểm tiếp cận quan trọng đến Biển Đen, và một đất nước của những người anh em tốt bụng của Nga đang chuyển sang chính thống phương Tây thù địch.

Sự rạn nứt giữa Giáo hội Chính thống giáo Nga và luật pháp Ukraina liên quan đến quyền của người đồng tính đã được phơi bày một cách thiếu căn cứ cho cuộc xâm lược Ukraina của Nga. Những “giá trị truyền thống” này đã được nêu rõ như những vấn đề cơ bản trong chiến lược an ninh quốc gia năm 2021 đối với mọi người trong cộng đồng Nga rộng lớn hơn.

Ngôn ngữ này mở rộng giới hạn cho các cộng đồng nói tiếng Nga, bao gồm cả những người ở Ukraina, những người không coi mình là người Nga. Nó là một sự đồng lựa chọn của mọi người dựa trên ngôn ngữ họ nói.

Thế Chiến 2, được gọi là chiến tranh vệ quốc ở Nga, chi phối cách người Nga mô tả xung đột, giống như cách mà người Anh tập trung vào “tinh thần” của cuộc chiến chớp nhoáng. Việc Putin mô tả kẻ thù là “phương Tây tập thể” nói với giới quan sát rằng ông đang chuyển cuộc xung đột sang một khuôn khổ chiến tranh yêu nước và như một sự bảo vệ tổ quốc.

Tương tự, những đề cập của Putin về toàn vẹn lãnh thổ nên được coi là phù hợp với chủ quyền và độc lập, một lần nữa là chủ đề mạnh mẽ của chiến lược an ninh quốc gia.

Điều này rất có liên quan ở Ukraina vì nó đặt ra câu hỏi về việc kiểm soát Biển Đen và các tuyến đường trung chuyển của nó. Việc tiếp cận các tuyến đường này là tiền thân của việc Nga sáp nhập Krym vào năm 2014.

Kế hoạch hạt nhân

Khi coi tình hình Ukraina là một cuộc xung đột tồn tại, Putin đã nhấn mạnh quyết tâm bằng cách đặt vũ khí hạt nhân lên bàn cân.

Câu nói của ông ta, “Sự toàn vẹn lãnh thổ của đất mẹ chúng ta, nền độc lập và tự do của chúng ta sẽ được bảo đảm, tôi nhắc lại, bằng tất cả những gì chúng ta có… Những ai cố gắng tống tiền chúng ta bằng vũ khí hạt nhân nên biết rằng những cơn gió thịnh hành có thể xoay hướng chúng,” là một mối đe dọa gần như trực tiếp.

Các cuộc trưng cầu dân ý đang được thu xếp gấp rút ở Donetsk và Luhansk sẽ cho phép Nga đưa ra yêu sách về họ, và sau đó nỗ lực đưa họ trở lại Ukraina sẽ đạt ngưỡng đáp trả hạt nhân.

Một vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa của Nga trong khuôn khổ cuộc thử nghiệm các lực lượng chiến lược của Nga năm 2020. Ảnh: Dịch vụ Báo chí Bộ Quốc phòng Nga

Tướng Sergei Markov – cựu cố vấn của Putin, và hiện là chuyên gia truyền thông – đã đề xuất mạnh mẽ sáng nay trên BBC Radio 4 rằng mối đe dọa này áp dụng cho những nước bên ngoài Ukraina.

Sự thay đổi tường thuật theo hướng này như một cuộc chiến phòng thủ sinh tồn của Nga đang được tiến hành. Phương Tây có thể làm rất ít điều để thay đổi câu chuyện này ở Nga. Nhưng nó giúp hiểu được mức độ nghiêm trọng của mối đe dọa.

Nếu muốn tránh được một cuộc chiến tranh lục địa thảm khốc thì phương Tây cần phải suy nghĩ nghiêm túc về việc giảm leo thang có thể xảy ra như thế nào và họ phải chuẩn bị gì để đạt được điều đó./.

Robert M. Dover, Giáo sư Tình báo và An ninh Quốc gia, Đại học Hull.

Nguồn: https://asiatimes.com/2022/09/west-needs-to-listen-more-closely-to-putin/