Nghiên Cứu Lịch Sử

Cù Tuấn dịch từ The Washington Post.

Sự chống cự dũng cảm và xuất sắc của Ukraina trước cuộc xâm lược của Nga đang được tôn vinh trên toàn thế giới. Nhưng nó có thể đang che giấu một mối nguy hiểm ngày càng tăng. Tuy cuộc tấn công vào Kyiv và khu vực xung quanh đã thất bại, chiến lược của Matxcơva ở phía nam và phía đông Ukraina có thể thành công. Nếu điều đó xảy ra, Nga sẽ biến Ukraina thành một quốc gia điêu đứng về kinh tế, bị bao vây và bị sức mạnh quân sự của Nga đe dọa từ 3 phía, khiến quốc gia này luôn dễ bị tổn thương trước một cuộc tấn công khác từ Matxcơva. Sẽ cần nhiều sự hỗ trợ quân sự hơn nữa từ phương Tây để đảm bảo rằng kết cục thảm khốc này không xảy ra.

Như Can Kasapoglu, một học giả quân sự và nhà chiến lược, đã chỉ ra trong vài tuần đầu tiên của cuộc chiến trong một bài tham luận viết cho Viện Hudson, có hai cuộc chiến rõ rệt đang diễn ra ở Ukraina, một ở phía bắc và một ở phía nam, và Matxcơva đã “thành công hơn một cách triệt để” ở phía Nam. Nga đã có thể di chuyển quân lính và hậu cần từ các căn cứ ở Crimea để đánh chiếm các thành phố Melitopol và Kherson. Mariupol hiện đang bị quân đội Nga bao vây và tấn công, và quân Ukraina bị mắc kẹt ở đó và không thể nhận đồ tiếp tế. Quyền tiếp cận của Ukraina tới Biển Azov đã bị chặn, và Kasapoglu chỉ ra rằng, các lực lượng Nga có hành lang trên bộ tiếp giáp từ Crimea vào sâu Donbas. Quân Nga cũng đang cố gắng di chuyển về phía tây, từ Kherson đến Odessa.

Odessa là sẽ giải thưởng. Là cảng chính mà Ukraina giao thương với thế giới, đây là thành phố quan trọng nhất đối với Ukraina về mặt kinh tế. Odessa cũng là một thành phố tràn ngập ý nghĩa biểu tượng. Chính tại nơi đây vào năm 1905, một cuộc binh biến trên chiến hạm Potemkin (nổi tiếng trong bộ phim của Sergei Eisenstein) đã đánh dấu sự khởi đầu cho những rắc rối của nước Nga theo chế độ Sa hoàng. Nếu Odessa thất thủ, Ukraina thực tế sẽ trở thành một nước nằm sâu trong đất liền, và Biển Đen về cơ bản sẽ trở thành một hồ nước của Nga – điều gần như chắc chắn sẽ thúc đẩy Matxcơva mở rộng sức mạnh quân sự sang Moldova, nơi có khu vực ly khai với nhiều người nói tiếng Nga (Transnistria). Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể coi đây là một chiến thắng lớn, với việc giải phóng những người nói tiếng Nga, giành được các thành phố và cảng quan trọng, đồng thời biến Ukraina thành một nước chư hầu bất khả xâm phạm.

Điều này không thể xảy ra, và người Ukraina đang chiến đấu quyết liệt để ngăn chặn điều đó. Ở phía đông Ukraina, người Nga đang cố gắng tiến từ Kherson, qua thành phố Mykolaiv, nhưng họ đang bị những người dân dũng cảm phi thường của thành phố này ngăn cản, những người được cho là đã làm nổ tung cây cầu nối thành phố với Odessa và chặn các tuyến đường sắt. Tuần này, quân Ukraina tuyên bố họ đã có thể triển khai tên lửa Neptune chưa từng được sử dụng và đánh chìm tàu ​​tuần dương tên lửa Matxcơva của Nga. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là trước cuộc xâm lược, Nga có lợi thế 10: 1 về chi tiêu quốc phòng so với Ukraina – và Putin dường như quyết tâm tiếp tục cuộc chiến với bất kỳ giá nào.

Hoa Kỳ và phương Tây có thể làm gì? Nhiều hơn mọi thứ họ đã và đang làm. Ukraina cần thêm vũ khí, đặc biệt là những vũ khí mang lại cho nước này sức mạnh chiến đấu phi đối xứng. Trung tướng đã nghỉ hưu Mark Hertling, người đã có tầm nhìn xa trong việc chẩn đoán điểm yếu của Nga và điểm mạnh của Ukraina, đã giải thích với tôi rằng Ukraina cần thêm đồ chơi cho phép họ di động nhanh chóng giữa các lực lượng cố định của Nga. Điều đó có nghĩa là Ukraina cần máy bay trực thăng, Humvee vũ trang, hệ thống tên lửa phóng nhiều lần và tất cả các loại drone. Drone của Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng tỏ là một vũ khí hiệu quả đáng kinh ngạc trong cuộc xung đột này. Hertling kêu gọi Ukraina cần được cung cấp nhiều hơn nữa, cũng như các drone “kamikaze” và drone tình báo của Mỹ.

Hải quân Nga, vốn đang tập trung đông đảo ở Biển Đen, tiếp tục gây nguy hiểm lớn cho Odessa, đe dọa bao vây khu vực này hoặc tiến hành một cuộc đổ bộ vào phía sau phòng tuyến của Ukraina. Bất chấp thành công được cho là của tên lửa Neptune, Ukraina không có khả năng ngăn chặn hải quân Nga. NATO nên xem xét làm điều gì đó tương tự như những gì họ đã làm trong các cuộc chiến tranh Balkan vào những năm 1990. NATO cần thực thi một lệnh cấm vận xung quanh các vùng biển đó, ngăn chặn quân đội Nga tiến vào tấn công các thành phố của Ukraina hoặc tiếp tế cho các lực lượng Nga. Các tàu của NATO sẽ hoạt động từ vùng biển quốc tế, thông báo cho bất kỳ tàu nào tiếp cận một “thông báo cho các thủy thủ” rằng các lực lượng NATO đang hoạt động trong khu vực và cảnh báo họ không được đi vào.

Thượng nghị sĩ đã nghỉ hưu James Stavridis, cựu chỉ huy đồng minh tối cao của NATO, ủng hộ các hành động mà chính quyền Biden đã thực hiện, nhưng kêu gọi phương Tây phản ứng quyết liệt hơn nữa trên mọi mặt trận. Ông đã tweet rằng: hãy giao máy bay chiến đấu và hệ thống phòng không cho Ukraina, đồng thời giúp nước này thực hiện các cuộc tấn công mạng và trao cho nước này tên lửa chống hạm để “đánh chìm các tàu Nga [ở Biển Đen].”