Nghiên Cứu Lịch Sử

Trong cuộc chiến này thì rõ ràng Putin và nước Nga đã thua khi cái giá để đạt được mục đích của mình trong cuộc xâm lược Ukraine là quá đắt so với những gì mà họ trù tính ban đầu.

Một điều chắc chắn rằng tiền bạc mà Nước Nga cùng nhiều người Nga mất đi do các đòn trừng phạt được áp đặt từ khi cuộc chiến bắt đầu là nhiều hơn nhiều so với chi phí mà chính phủ của Putin bỏ ra cho cuộc chiến lần này.

Nước Nga không chỉ thiệt hại nặng nề về mặt kinh tế mà còn thất bại nặng nề về mặt chính trị. Cuộc xâm lược đã khiến Putin và nước Nga trở thành kẻ xâm lược, hiếu chiến, xấu xa trong con mắt cộng đồng quốc tế. Hàng loạt các đòn trừng phạt nặng nề được áp đặt lên nước Nga cùng thái độ phản đối chiến tranh của cộng đồng quốc tế cũng như ngay chính trong lòng nước Nga đã khiến nước Nga bị tổn hại nghiêm trọng, vị thế chính trị suy yếu.

Tuy nhiên người Nga cũng có thể giành được thắng lợi ít nhất là đạt được các mục đích khi thực hiện “chiến dịch quân sự đặc biệt” được đề ra ngay từ đầu hoặc là đạt được kết quả có lợi cho Nga trên bàn đàm phán cho dù nhiều mặt khác họ đã thua đậm. Nhưng liệu Putin có thể đạt được thắng lợi đó hay không? Tình hình hiện nay thì có hai kịch bản dễ xảy ra nhất:

1. Chính phủ tổng thống Zelensky chấp nhận kí những yêu sách có lợi cho Nga.

Trong trường hợp này rõ ràng là một thắng lợi cho Nga. Và phần thua chắc chắn thuộc về người Ukraine khi họ phải chấp kí nhận kí những điều khoản có lợi cho phía Nga. Và có lẽ như đây là chiến lược mà Putin đang muốn hướng tới, gây thiệt hại nặng nề về quân sự cho Ukraine nhằm áp lực chính quyền Zelensky đầu hàng, kết thúc sớm chiến tranh giảm thiểu thiệt hại về người và của cho nước Nga. Nếu trường hợp này xảy ra thì ít nhất Nga cũng đạt được mục tiêu của mình khi xâm lược Ukraine mặc dù về kinh tế và chính trị cùng nhiều mặt khác họ đã thua đậm.

2. Chính phủ Ukraine tiếp tục chiến đấu bất chấp thiệt hại, không chịu chấp nhận những yêu sách do Nga đưa ra.

Theo kịch bản này thì Nga có thể thắng không? Câu trả lời là gần như chắc chắn thua.

Kịch bản này buộc Nga phải chấp nhận đánh lâu dài. Nhưng lâu dài thì nhiều khả năng cao sẽ dẫn đến sa lầy tại Ukraine, mà tình hình nước Nga hiện tại khó mà thực hiện một cuộc chiến kéo dài được.

Theo số liệu thống kê của bộ quốc phòng Nga thì trong tuần đầu tiên có 498 lính Nga thiệt mạng, 1597 bị thương nhìn vào những con số này thì có vẻ như nó hợp lý hơn nhiều so với con số hơn 9000 lính tử trận do phía Ukraine đưa ra nhưng con số thực tế có lẽ cao hơn nhiều.

Quá trình cuộc chiến diễn ra thì hai bên thường che dấu số thương vong của bên ta và nâng số thương vong của bên địch lên gấp nhiều lần, phải sau nhiều năm sau chiến tranh thì chúng ta mới có thể biết chính xác bao nhiêu. Nhưng bản thân con số 498 trong 1 tuần không phải là ít, khi mà khi chiến tranh kéo dài, thiệt hại càng tăng, cùng với đó là đời sống của những người dân Nga ngày càng khó khăn do những ảnh hưởng nặng nề từ các đòn trừng phạt và đại dịch Covid trong hơn 2 năm qua có thể khiến số lượng người dân Nga phản đối chiến tranh ngày càng tăng lên.

Mặc dù hơn 20 năm sống dưới sự cai trị của Putin nhưng không như Trung Quốc người dân Nga cũng có những quyền tự do nhất định, được tiếp cận nhiều nguồn thông tin, mạng xã hội trong nhiều năm. Mặc cho Putin ra sức trấn áp, hàng ngàn người Nga vẫn đi biểu tình chống chiến tranh, nếu cuộc chiến càng kéo dài thí lực lượng phản chiến trong lòng nước Nga có thể càng tăng cao, áp lực là rất lớn có thể trở thành thảm họa cho cả Putin và chính quyền của ông ta khi phong trào phản đối chiến tranh ở nước Nga lan rộng.

Trở lại với tình hình chiến sự Ukraine hiện nay. Vấn đề lớn nhất cản trở Nga trong việc đánh lâu dài chính là hậu cần do ban đầu muốn thực hiện ý đồ đánh nhanh thắng nhanh, nhanh chóng đập tan đầu não chính quyền Ukraine bị thất bại nên khi thay đổi chiến thuật đánh, thì xảy ra tình trạng thiếu hụt nhiên liệu, đạn dược, thức ăn,……vv.

Vấn đề hậu cần chưa được chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc chiến kéo dài ngay từ đầu cộng với chiến thuật phục kích đoàn xe hậu cần của người Ukraine thì hậu quả là hàng loạt khí tài quân sự vẫn còn nguyên vẹn của quân Nga từ tăng, thiết giáp đến pháo tự hành, pháo phản lực,….. bị bỏ lại do thiếu nhiên liệu. Lính Nga còn không được chuẩn bị đầy đủ về mặt tinh thần, một số lính Nga bị phía Ukraine bắt cho biết họ không biết mình đang tham gia chiến tranh mà chỉ nghĩ là đang đi……. tập trận.

Quân số hiện nay cũng là một vấn đề, có một số quan điểm trên mạng gần đây cho rằng quân đội Nga có thể sử dụng chiến thuật bao vây chia cắt, thậm chí chia cắt phần đông của Ukraine bao gồm cả Kiev khỏi phần phía Tây của đất nước. 

Nhưng vấn đề lớn nhất hiện nay là Nga không đủ nguồn lực về quân số và hậu cần để thực hiện việc đó, hơn nữa là chiến tranh hiện đại khác với hồi chiến tranh thế giới thứ 2, việc lập 1 phòng tuyến dài để bao vây như vậy rất dễ bị phục kích, chưa kể là đòi hỏi nhiều nguồn lực để duy trì, phải phân tán số lượng lớn binh lính đóng giữ nhiều vị trí. Đòi hỏi phía Nga phải tăng thêm số lượng binh lính, nguồn lực

Một kịch bản nữa là nếu quân Nga chiếm được Kiev, chính phủ thân phương Tây của tổng thống Zelensky bị lật đổ. Nếu điều này xảy ra thì Nga cũng gần như không thể giành chiến thắng, chỉ cần ngày nào chính phủ Ukraine hiện tại không đầu hàng, không ngồi vào bàn đàm phán với Nga thì dù có bị lật đổ thì người Ukraine vẫn sẽ chiến đấu bất chấp thiệt hại nặng nề ra sao đi chăng nữa. Zelensky bị lật đổ, một nhà lãnh lên thay thế tiếp tục chống Nga.

Dù Putin có thể tuyên bố chiến thắng, thành lập chính quyền thân Nga ở Ukraine thì cuộc chiến vẫn còn tiếp diễn. Hơn nữa việc thành lập và xây dựng chính quyền thân Nga sẽ không dễ dàng đòi hỏi phải có một nguồn lực lớn hơn cả việc tiến hành chiến tranh để thực hiện.

Bài học của Mỹ ở Afghanistan và Iraq vẫn còn đó, sau khi giành chiến thắng, lật đổ chính quyền Taliban một cách dễ dàng, dù đã bỏ ra nhiều tiền của và con người người nhằm xây dựng chính phủ Afghanistan nhưng ruốc cuộc sau hơn 20 năm vẫn thất bại và rút lui một cách ê chề khi taliban quay lại nắm quyền kiểm soát toàn bộ nước chỉ trong vài tháng tiến công.

Ở Iraq cũng vậy, quá trình lật đổ chính quyền Saddam chỉ trong 2 tháng với chỉ 139 lính Mỹ thiệt mạng. Nhưng 8 năm sau đó, quá trình xây dựng ổn định chính quyền mới ở Iraq cũng như dẹp loạn các cuộc nổi dậy của phiến quân làm 4 ngàn lính Mỹ thiệt mạng và hơn 30 ngàn bị thương, chưa kể đến việc sau khi người Mỹ rút đi chính phủ Iraq phải đối mặt với sự trỗi dậy của phiến quân hồi giáo IS.

Chiếm thì dễ nhưng giữ thì khó. Chính phủ do Nga dựng lên sẽ khó mà chiếm được sự ủng hộ của đại đa số người Ukraine khi mà đa số họ đã coi nước Nga cùng Putin là kẻ xâm lược, chính quyền này không bền vững và sẽ khó tồn tại được lâu. Kết cục sẽ không khác chính quyền Afghanistan do Mỹ dựng lên là mấy.

=> Cơ hội để Nga giành thắng lợi chính là gây tổn thất nặng buộc chính phủ Zelensky chấp nhận kí những yêu sách có lợi cho nước Nga. Nếu chính phủ Ukraine hiện nay tiếp tục kiên trì cuộc chiến dù bất chấp nhiều tổn thất, chịu nhiều thất bại quân sự nặng nề thậm chí bị lật đổ thì cơ hội để Nga đạt được chiến thắng thực sự gần như bằng 0. Khi đó dù có lật đổ chính phủ Ukraine thì người dân Ukraine sẽ tiếp tục phản kháng, người Nga sẽ khó mà ở lại Ukraine được lâu.

Xin trích lại câu nói của một tù nhân Taliban:”Các vị có đồng hồ nhưng chúng tôi có thời gian”.

Mà thời gian hiện tại không đứng về phía Nga.

Cuộc chiến hiện nay càng kéo dài càng bất lợi cho phía Nga khi mà hàng viện trợ của nước ngoài đang chuẩn bị ồ ạt đến Ukraine. Cùng với đó là đợt quân tình nguyện đầu tiên khoảng 16 ngàn người (theo tổng thống Zelensky), trong số quân này chắc chắn có nhiều người núp dưới vỏ bọc tình nguyện viên nhưng thật chất là binh lính đánh thuê chuyên nghiệp thuộc các tập đoàn quân sự tư nhân cùng nhiều cựu chiến binh mà đằng sau là chính phủ các nước phương tây tài trợ.

Bên cạnh đó, cuộc chiến kéo dài khiến thương vong càng tăng, nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề từ những đòn trừng phạt cũng như đời sống chịu nhiều khó khăn của người dân Nga sau hơn 2 năm bùng phát đại dịch Covid -19 có thể khiến số lượng người phản đối chiến tranh ngày càng tăng trong lòng nước Nga đây là một yếu tố khiến Putin và chính quyền của ông khó mà giành được thắng lợi trong cuộc chiến lần này.

—