Ảnh khu một “Mả tù”của VTC New
Tôn Thất Thọ
Trên trang thông tin điện tửcủa VTC New ngày 03-06-2016 đăng bài viết của tác giả Trí Bùi có tựa là “Bí ẩn chưa biết về dấu tích mộ tập thể dựng tóc gáy ở Biên Hòa”. Nội dung liên quan đến một sự kiện lịch sử trong thời gian quân Pháp đánh chiếm tỉnh Biên Hòa cuối năm 1861. Nguyên văn như sau:
“Nếu như giữa trung tâm Sài Gòn (khu vực vòng xoay Dân Chủ: quận 10 và 3) từng là nghĩa địa lớn nhất Sài Gòn vì có ngôi mộ tập thể (dân Sài Gòn xưa gọi “Mả ngụy”) chôn hàng ngàn người già, trẻ, trai, gái bị xử tử vì tội phản nghịch trong cuộc nổi loạn của Lê Văn Khôi (1833-1835) dưới thời vua Minh Mạng, thì cũng ngay tại trung tâm TP. Biên Hòa (Đồng Nai) cũng từng tồn tại một khu nghĩa địa có ngôi mộ lớn chôn chung hàng trăm người mà dân Biên Hòa xưa gọi là “Mả tù” dưới thời vua Tự Đức.
Ngày nay, khi nhắc đến đến địa danh “Mả tù” không nhiều người dân Biên Hòa nào còn biết rõ tận tường, chỉ có những lão dân kỳ cựu sống ở khu vực Dốc Sỏi, Ngã Ba Thành, chợ nhỏ Cây Chàm (thuộc phường Quang Vinh) thì có thể còn nhớ chút ít. Dấu tích “Mả tù” xưa nay đã bị xóa mờ. Nhân dịp Giáo xứ Biên Hòa kỷ niệm 150 thành lập, chúng tôi thử dò tìm manh mối từ những trang sử liệu công giáo để làm sáng tỏ thêm những bí ẩn của “Mả tù”.
Trong cuốn kỷ yếu “Giáo xứ Biên Hòa 150 năm thành lập” viết, vào thế kỷ 18 “lệnh cấm đạo” gắt gao của chúa Nguyễn ở Đàng Trong ban hành nên các nhà thờ bị đốt phá, nhiều giáo sĩ và giáo hữu phải chết rũ trong tù.
Năm 1802, vua Gia Long lên ngôi, vì đã chịu ơn Đức cha Bá Đa Lộc (Pigneau de Béhaine) giúp đỡ ông thời lưu vong nên vua đã ban hành tự do tôn giáo. Nhưng đến đời vua Minh Mạng, cấm đạo trở lại càng ác nghiệt.
Đến thời vua Tự Đức còn hơn thế nữa, vua đã ban hành chính sách tàn sát với 13 sắc chỉ cấm đạo đối với những đồng bào tôn thờ Thiên Chúa. Các tín hữu và họ đạo ở Mỹ Hội, Lái Thiêu, Thủ Dầu Một (tỉnh Bình Dương), Tân Triều (Biên Hòa) tổng cộng 600 người đã bị bắt giam vào ngục thất Biên Hòa. Con số người bị hành quyết tại pháp trường Dốc Sỏi lên tới hàng trăm người.
Ngày 17-12-1861, khi quân Pháp tấn công và chiếm tỉnh Biên Hòa thì tại nhà lao Biên Hòa còn 407 giáo hữu vẫn bị nhốt trong nhà lao. Vì không chống trả nổi trước sự tấn công mạnh mẽ của quân Pháp nên quan quân triều đình nhà Nguyễn đành bỏ thành rút lui.
Trước khi rút chạy, triều đình nhà Nguyễn còn ra lệnh cho lính phóng hỏa thiêu rụi nhà lao Biên Hòa. Hàng trăm tiếng gào thét, tiếng la cứu thất thanh của những người bị nhốt vang vọng khắp thành Biên Hòa. Nhưng ngọn lửa hung bạo cháy suốt ngày đêm đã thiêu rụi tất cả, chỉ có 7 người thoát thân được. 400 người chịu “tử đạo”.
Sau khi quân Pháp chiếm được thành Biên Hòa và bình định xong, thì giáo dân Biên Hòa di tản tứ phương do chiến tranh, đã trở về. Dân chúng mới moi tìm trong mớ tro tàn thi hài của những người giáo dân vô tội bị thiêu cháy đen, co quắp, không nhận được dạng, nên đem chôn chung một nấm mồ, tại vị trí chính nơi họ bị thiêu chết.
Đến năm 1875, cha cai quản giáo xứ Biên Hòa người Pháp tên là Louvet (cha Ngôn) mới cho dựng tại nơi chôn một cây bia đá có khắc hình thánh giá để ghi nhớ cuộc thảm sát tàn khốc đó rồi chọn khu đất này làm “nghĩa trang đất thánh”. Địa danh “Mả tù” có từ đây…” (nguồn: http://www.vtc.vn/bi-an-chua-biet-ve-dau-tich-mo-tap-the-dung-toc-gay-o-bien-hoa-d259658.html).
***
Trước thông tin về sự kiện nghiêm trọng này được phổ biến công khai trên trang thông tin điện tử của một đài truyền hình lớn, và đã được phát sóng truyền hình trên cả nước, chúng tôi đã tìm hiểu để tìm sự thật về câu chuyện lịch sử này:
1- Trong sách “Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ năm 1861”, tác giả là Léopold Pallu; trong thời gian Pháp đánh chiếm Gia Định và Biên Hòa (1859-1861), ông là trung úy Hải quân và là sĩ quan tùy viên tổng hành dinh của Phó đề đốc Charner, chính ông là người chỉ huy đội thủy quân lục chiến xung kích đánh vào đại đồn Chí Hòa,và sau đó tiến đánh truy đuổi quân nhà Nguyễn về đến tận Biên Hòa. Cuốn sách của ông được in năm 1864, chỉ 3 năm sau khi liên quân Pháp-Tây Ban Nha đánh chiếm Biên Hòa của nước ta. Trong tập sách này, tác giả không có một dòng nào đề cập đến sự kiện nói trên xảy ra năm 1861.
Tại sao một sĩ quan có chân trong đoàn quân xâm lược đó lại không ghi chép gì hành động “tàn ác” của đối phương (quan quân nhà Nguyễn) ?
2- Đề cập đến sự kiện Pháp đánh chiếm Biên Hòa thời gian trên, Sách Đại Nam thực lục do Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn đã chép như sau:
“Người Tây dương đánh lui quân thứ Biên Hòa, vào chiếm đóng tỉnh thành…
Quân Tây Dương dùng thuyền quân chặn đóng con đường ở Gia Định, Định Tường đi đến; lại đánh giữ hai cửa biển Cần Giờ và Phúc Thắng. Luôn mấy ngày đánh phá vào xứ Thạch Hãn (các ngày 15 và 16), quân thứ lui giữ phủ Phước Tuy. Thuyền của quân Tây dương nhân nước triều thẳng tiến đến tỉnh thành (ngày 17) dùng súng lớn bắn phá vào thành…
Quân Tây dương vào chiếm lấy thành, lại tiến sát phủ Phước Tuy đánh bắn. Bá Nghi lại lùi về đóng ở phận rừng Long Kiên, Long Lập, thuộc phủ Phước Tuy…” (ĐNTL, sđd, tr.743).
Qua đó ta thấy quân Pháp đã liên tục bắn phá bằng đại pháo để tiến công và xâm chiếm Biên Hòa. Tác giả Phạm Văn Sơn trong Việt sử tân biên cho biết thành Biên Hòa không hề bị bỏ ngỏ, mà đã chống trả quyết liệt mới cam chịu thất thủ:
“Sáng sớm ngày 16 tháng 12, quân Pháp tấn công quân ta trên cả hai mặt đường. Chiến hạm Pháp lợi dụng nước lên, Trung tá Trung tá Domenech Diégo được lệnh xung phong cho quân ào ạt bức thành, nã đại bác vào trong như long trời lở đất, yểm trợ cho quân thủy và quân bộ kéo lên. Tuần Phủ Nguyễn Đức Duy, Án sát Lê Khắc Cẩn chống đỡ suốt ngày, xét thấy giữ không xong, nhờ đêm tối lui quân về Hồ Nhĩ…Ngày 17 tháng 12 năm 1861, liên quân vào trong thành”.(Việt sử tân biênQ5, sđd, tr. 141).
Pháp đánh chiếm Biên Hòa ngày 17 tháng 12 năm 1861 (nguồn: L’Illustration, 1862)
3- Sách Đại Nam Quốc lược sử (Abrégé de l;Histoire d’Annam) do Alfred Schreinr soạn và xuất bản tại Sài Gòn năm 1905 (Nguyễn Văn Nhàn dịch) viết về chiến sự này như sau:
“Khi quan thủy sư làm chủ được từ huyện đó cho tới sông Đồng Nai rồi, người liền sắp đặt cách thế mà độ binh qua mé tả; chính vì người có ngồi tàu Ondine mà đi với một chiếc canonnière (thuộc chúa tàu Jonnart cai) đặng đến trước thành Biên Hòa, thành này bị cây cối án khuất, thấy đặng có một mình cột cờ mà thôi. Hai chiếc tàu bắn ba hiệp sung lớn mà không bị thệt hại chi, song khi chiếc canonnière đối xạ phát thứ ba thì bên An- nam ngưng bắn; rồi thấy một vầng lửa lớn cháy đỏ hực lên trên thành…” (ĐNQLS…, sđd, tr. 383).
4- Sự thật càng rõ ràng hơn: trên tờ tuần báo của Pháp là Le Monde Illustré số 254, năm thứ 6, ra ngày 22-2-1862, tức sau sự kiện trên chỉ vài tháng có đăng bài viết có tựa “Expédition de Cochinchine” (Cuộc chinh phục xứ Nam Kỳ), qua mục “Correspondance particulière ” (Thư tín đặc biệt), tờ báo này đã đăng lời của Mac Vernoll, mà đoạn liên quan có nguyên văn như sau:
Sách Đại Nam Quốc lược sử
Báo Le Monde Illustré số 254:
Bài báo về việ c Pháp chiếm Biên Hòa
Nguyên văn đoạn liên quan bằng tiếng Pháp do Mac Vernoll viết.
“La petite canonnière ouvrit le feu, et immédiatement un violent incendie se déclara. Les mandarins fuyaient et livraient aux flammes deux cent soixante-quinze chrétiens. Nous fûmes assez heureux pour sauver deux cents de ces malheureux, mais nous eûmes à regretter la mort de soixante-quinze femmes ou enfants étouffés et calcinés par les flammes.”
Tạmdịch : Một chiếc pháo hạmnhỏ đã khai hỏa và ngay sau đó một đám cháy dữ dội bùng lên. Các viên quan đã tháo chạy và để mặc hai trăm bảy mươi lăm con chiên trong ngọn lửa. Chúng tôi sung sướng vì đã cứu được hai trăm người trong số những kẻ bất hạnh đó, nhưng cũng lấy làm tiếc về cái chết của bảy mươi lăm đàn bà hoặc trẻ em đã bị chết ngạt, hoặc bị ngọn lửa thiêu cháy.
Như thế đã rõ. Sự thật lịch sử đã được tuần báo Pháp phổ biến sau sự kiện trên chưa tròn 2 tháng ! :
Lửa cháy là do chiếc pháo hạm của thực dân Pháp nổ đại pháo gây nên; hậu quả làm 75 người chết. Quan quân nhà Nguyễn không thể chống cự nổi nên phải bỏ chạy. Vào thành Pháp đã cứu chữa được 200 người bị nạn…Đó là lý do mà viên trung úy Hải quân Léopold Pallu không thể ghi vào tập ký sự của y.
Cũng cần nói thêm, được tin quân Pháp sẽ tấn công Biên Hòa, các quan tỉnh thần đã giam giữ một số giáo dân, ngăn ngừa họ làm mật thám cho Pháp như đã từng xảy ra khi chúng xâm chiếm Gia Định, mà cụ thể là trong trận đánh đồn Chí Hòa tháng 2-1861. Cụ thể hơn, trong sách Nguyễn Tri Phương (1800-1873), tác giả Thái Hồng đã trích dẫn một bức thư đề ngày 8/10/1861 của Phó đề đốc Charner gởi Giám mục Sài Gòn d’Isauropo – lis, tức Giám mục Lefèbvre thì trước đó mấy tháng đã có việc con chiên dùng vũ khí đánh chiếm tỉnh thành Biên Hòa:
“Đội Thiết đã hướng dẫn mấy trăm con chiên dùng khí giới cướp tỉnh Biên Hòa…làm trầm trọng đến mức cuối cùng số phận của các con chiên khác, trong những vùng thuộc quyền vua Tự Đức…” (Nguyễn Tri Phương…, sđd, tr.315). Đó là lý do các trại giam được lập nên, thế nhưng chẳng may cho số dân này, họ đã bị nạn do vũ khí của người Pháp gây ra.
Do đó, từ trước đến nay, nhiều bài viết cho rằng quan quân nhà Nguyễn trước khi rút chạy ra khỏi Biên Hòa tháng 12 năm 1861 đã đốt cháy trại giam là vô căn cứ và hoàn toàn sai sự thật . Chúng tôi rất lấy làm tiếc vì điều đó đã rơi vào một cơ quan truyền thông có ảnh hưởng rộng lớn đến xã hội !
=======================
Tài liệu tham khảo :
– Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ năm 1861, Léopold Pallu, Hoàng Phong dịch, Nxb Phương Đông.
– Đại Nam thực lục T7, QSQTN, Nxb Giáo Dục, 2007, Nxb Giáo Dục, 2006.
– Đại Nam Quốc lược sử (Abrégé de l;Histoire d’Annam),Alfred Schreinr, Nguyễn Văn Nhàn dịch, Saigon, 1905.
– Tạp chí Le Monde Illustré (Pháp) số 254, ngày 22-02-1862.
– Việt sử tân biên Q5, Phạm Văn Sơn, Sài Gòn, 1962.
– Nguyễn Tri Phương, (1800-1873), Thái Hồng, Nxb Đại Học Quốc Gia TPHCM, 2001.
Bài đã đăng tại Tạp chí Xưa và Nay, số tháng 3/2017;
ký là Tôn Châu Quân
Nghiên Cứu Lịch Sử 
Xin chào! tôi xin được có đôi dòng gởi đến quí vị.
Tôi chính là người cung cấp tài liệu cho nhà báo Trí Bùi viết bài về câu chuyện đau thương tối ngày 16 rạng sáng ngày 17/12/1861 tại Thành Biên Hòa, quê tôi…
Tôi là người ham đọc sử nước nhà, sử chính thống lẫn ngoại sử…
Tôi thấy sử chính thống của ta còn nhiều ẩn lậu, tôi biết nỗi bức bối của tác giả Tôn Châu Quân, và nhiều vị khác khi đọc thấy những thông tin không có trong chính sử, nỗi bức xúc ấy thật chính đáng. Họ sẽ rất nghi ngờ tính chân thật của thông tin ấy, các vị ấy sẽ phản bác, cho rằng không thể như vậy, không đúng vì chưa bao giờ nghe chuyện như thế!
Kính thưa nhà báo Tôn Châu Quân và các vị đã không tin câu chuyện trên, tôi cũng đã từng không tin câu chuyện ấy, và đã quyết tâm tìm hiểu nhiều năm về nó, xin gởi quí vị xem một số thu thập của tôi về câu chuyện ấy, kính !
http://xubung.blogspot.com/2012/12/lich-su-ho-ao-bung-2.html
https://vi.wikipedia.org/wiki/Truy%E1%BB%87n_th%E1%BA%A7y_Lazaro_Phi%E1%BB%81n
http://www.giaoxugiaohovietnam.com/XuanLoc/01-Giao-Phan-XuanLoc-BienHoa.htm
https://vi.wikipedia.org/wiki/Truy%E1%BB%87n_th%E1%BA%A7y_Lazaro_Phi%E1%BB%81n
https://www.facebook.com/lengocquoc.hungle/media_set?set=a.918365034907407.1073742026.100002017584162&type=3
http://bienhoadauyeu.blogspot.com/2016/11/nguc-that-thanh-bien-hoa.html
https://vi.wikipedia.org/wiki/Truy%E1%BB%87n_th%E1%BA%A7y_Lazaro_Phi%E1%BB%81n
…..
Cảm ơn quí vị !
Nguyên Phong- Lê Ngọc Quốc
ThíchThích
1- Trong sách “Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ năm 1861”, tác giả là Léopold Pallu chỉ ghi sự kiện viễn chinh đến ngày 30/11/1861, ngày phó thủy sư đề đốc Charner bàn giao quyền hành cho chuẩn đề đốc Bonard. ngày 17/12/1861 Bonard chiếm Thành Biên Hòa. Kính!
ThíchThích
Chào anh Quốc ! Tôi cũng đọc khá nhiều bài viết nói về sự kiện này, đa số đều nguồn từ các xứ Họ Đạo ! Vì lý do tế nhị, nên trong bài viết tôi không dẫn nguồn mà anh Trí Bùi đã căn cứ vào đó để viết và làm phim. Kịp đến khi đọc bài báo do người PHÁP Mac Vernoll viết đăng trên tạp chí Le Monde Illustré số 254, năm thứ 6, ra ngày 22-2-1862, bài báo ra đời chỉ sau sự kiện trên vài tháng. Vậy thì sự thật ở đâu? Trong khi chính đối phương dù không trực tiếp, nhưng cũng gián tiếp thừa nhận là đám cháy xảy ra ngay
sau khi họ nã đại pháo ???
Khoa học lịch sử luôn cần sự thật khách quan, cá nhân tôi có thể sai, nhưng tác giả người Pháp viết chắc chắn là không ! Nếu quân triều đình giết giáo dân thì đó là tội ác, thế nhưng lịch sử sẽ như thế nào, khi ta chỉ tin vào những điều mà của một phía, mà phía đó thực tế là “đối nghịch” với triều đình? Nếu trong bài báo của người Pháp viết không rõ ràng, hoặc do trình độ người dịch không đúng thì xin anh dịch lại…Trân trọng !
ThíchThích
Theo Alfred Schreiner, Abrégé de l’histoire d’Annam, trang 228-229, được dịch bởi Nguyễn Văn Nhàn thì:
“…Hai chiếc tàu có chịu bắn ba hiệp súng lớn mà không bị thiệt hại chút chi; song khi chiếc canonnière đối xạ phát thứ ba, thì bên an- nam ngưng bắn, rồi thấy một vầng lửa lớn cháy đỏ hực lên trên thành.
Khi đó trời đã gần tối, nên trễ lắm độ binh lên bờ không kịp. Ngày thứ đạo binh mới nhập thành đã bỏ không. Người ta thấy tại đó có một chuyện gớm ghiếc không kém chi mấy chuyện trong những ngày hung ác đời thống trị Romain. Là ông tuần phủ Hoan với quan án sát Cần cung phụng lịnh triều Huế mà thi hành chẳng nhơn tay, đốt sống ba trăm người có đạo nhốt trong tù. Mấy ngọn lửa cháy hực hực lên trời lúc chiều xế đó, thời bây giờ mới biết nghĩa là gì. Mấy kẻ mắc nạn nào mà muốn kiếm đường thoát thân, đều phải người ta lấy giáo mà đâm đùa vô trong đống hỏa hào. Trong số những kẻ lâm tai, có năm người trốn khỏi hay là còn sống đặng mà thôi !…”
So với bài báo của Le Monde Illustré thì hoàn toàn ăn khớp. Bài báo viết là ngay sau khi chiếc pháo hạm nhỏ khai hoả thì một đám cháy dữ dội bùng lên. Bài báo hoàn toàn không nói rằng đám cháy là do đạn của chiếc pháo hạm gây ra. Điều này do ông Thọ suy luận ra.
Nhưng nếu suy nghĩ kỹ, thì hai chiếc tàu lớn bắn không gây ra đám cháy, chiếc pháo hạm nhỏ (petit canonnière) lại gây ra một đám cháy dữ dội (violent) như vậy được sao? Ngày xưa xây thành lúc nào cũng phải phòng hỏa công. Thành bị bắn có thể sập chứ có khi nào lại cháy một cách dữ dội đột ngột như vậy, trừ khi có chuẩn bị trước.
Và theo đoạn dẫn trên thì ông tuần phủ Hoan và ông án sát Cần đã theo lệnh triều đình Huế mà đốt tù trươc khi bỏ chạy.
Triều đình Huế đã từng giết trên ngàn người trong vụ Lê Văn Khôi, sao lại không dám phóng hỏa đốt “tả đạo”?
ThíchThích
Cái này là do ông suy luận : “Nhưng nếu suy nghĩ kỹ, thì hai chiếc tàu lớn bắn không gây ra đám cháy, chiếc pháo hạm nhỏ (petit canonnière) lại gây ra một đám cháy dữ dội (violent) như vậy được sao?”…
ThíchThích
Tàu lớn bắn không trúng, pháo hạm nhỏ nó bắn trúng thì sao. Trại giam đâu phải là thành lũy,nó được làm bằng gì ông biết không ?
ThíchĐã thích bởi 1 người
Sự kiện này nhạy cảm, tôi đã hết sức tế nhị khi viết, nhưng nếu cần, tôi sẽ phân tích những điều mà các giáo sĩ đã viết, ví dụ họ nói Gia Long đối đáp tay đôi với Bùi Thị Xuân; nhà Nguyễn xét xử Tây Sơn trong cung điện, và đốt cháy Bùi Thị Xuân,…T
hậm chí họ còn cho Minh Mạng là con hoang của Gia Long… Sự kiện Lê Văn Khôi là ‘vấn đề phản nghịch”, thời nào cũng thế, chế độ nào cũng thế…!
ThíchThích
Ngoại nhân xông vào cướp phá, bắn giết đồng bào mình, không hề lên án một tiếng. Đối phương nã đạn thiêu cháy giáo dân lại nghe đối phương đổ vấy cho quan quân mình…Thử hỏi sao dân tộc không phân biệt…!?
ThíchThích
Xin trích dẫn bài viết của học giả An Chi về sự kiện này:
“Ngọn lửa hung bạo ở Biên Hoà: Sự thật bị xuyên tạc – Tác giả: An Chi
Bạn đọc: Xin ông An Chi cho biết thực hư về chuyện quan quân nhà Nguyễn đã thiêu sống giáo dân ở Biên Hoà hồi 1862. Xin cám ơn ông.
Nguyễn Trọng Thật, Biên Hoà, Đồng Nai.
An Chi: Bài “Lược Sử Giáo Phận Bà Rịa” (Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia) của catholic.org.tw đã viết tại tiểu mục “4. Ký Ức Hào Hùng của Giáo phận Bà Rịa” như sau:
“Khi quân đội Pháp, năm 1861, thôn tính Sài Gòn – Gia Ðịnh và sẵn sàng tấn công Vũng Tàu Bà Rịa, quan quân triều Nguyễn đã bắt giam các tín hữu cư ngụ tại địa hạt Bà Rịa vào bốn trại giam:
“a. Trại giam chính ở Bà Rịa giam cầm 300 đàn ông. Ngày nay còn di tích là Nhà Mồ các vị tử đạo Bà Rịa.
“b. Trại giam thứ hai ở Long Ðiền, giam cầm 135 người. Còn vết tích là cây Thánh giá ở đất thánh họ Long Ðiền bây giờ.
“c. Trại giam thứ ba ở họ Long Tân giam cầm 140 người.
“d. Trại giam thứ tư là ở Ðất Ðỏ giam cầm 125 phụ nữ và trẻ em. Bây giờ còn mộ bia tại công viên Ðất Ðỏ.
Ngày 07 tháng 01 năm 1862, từ Vũng Tàu quân đội Pháp tiến công về Bà Rịa, quan quân triều Nguyễn trước khi rút lui đã thiêu sống các tín hữu ở cả bốn trại giam trên. Tổng số giáo dân bị chết thiêu là 444 người gồm có 288 đàn ông và 156 phụ nữ và trẻ em. Linh mục JB. Errard đã ghi bia đá danh sách 300 người và an táng chung tại huyệt mộ Bà Rịa. Ngôi Nhà thờ Mồ các vị tử đạo Bà Rịa vẫn tồn tại với năm tháng nơi quê hương này và đã trở thành chứng tích hào hùng của các chiến sĩ đức tin lấy máu mình làm nảy sinh các tín hữu, lấy mạng sống mình để vun đắp sự sống cho con cháu, là đức tin sống động đang lưu thông trong huyết quản từng tín hữu Bà Rịa hôm qua, hôm nay và mãi về sau.”
Về sự kiện này bài “Lược Sử Giáo Phận Bà Rịa” của thanhcavietnam.net đã ghi như sau:
“Từ ngày phân chia giáo phận đến hết năm 1862, các thừa sai, linh mục, tu sĩ và giáo dân thuộc giáo phận Bà Rịa ngày nay đã phải gánh chịu cơn bách hại cách tàn khốc. Ngoài các bản án được triều đình phê chuẩn cụ thể như vụ thiêu sinh 4 ngục: ngục Dinh (Phước Lễ), ngục Thơm (Long Kiên), ngục Thành (Long Ðiền) và ngục Ðất Ðỏ (Phước Thọ) gồm 700 người. Ðêm 7-1-1862), nhà cầm quyền cho đốt bốn ngục thiêu sinh 444 giáo hữu thuộc 5 họ lẻ: Ðất Ðỏ, Thơm, Dinh, Thành, Gò Sâm (Thạnh Mỹ) hạt Bà Rịa, các vị tử đạo được thừa sai Croc Hòa và cha Trí mai táng trong ba ngôi mộ thập thể ngày 8-1-1862.”
Thithamphobien.blogspot cũng chép y chang thanhcavietnam.net. Rồi Dangchuatinhcon.blogspot.com ngày 22-11-2013 đã nhắc lại lời của linh mục Tôma Nguyễn Văn Trâm, Giáo phận Bà Rịa, ngỏ lời với giáo dân như sau (tiểu mục “C. Ký ức hào hùng):
“Khi quân đội Pháp, năm 1861, thôn tính Sài Gòn – Gia Ðịnh và sẵn sàng tấn công Vũng Tàu Bà Rịa, quan quân triều Nguyễn đã bắt giam các tín hữu cư ngụ tại địa hạt Bà Rịa vào bốn trại giam:
a. Trại giam chính ở Bà Rịa giam cầm 300 đàn ông. Ngày nay còn di tích là Nhà Mồ các vị tử đạo Bà Rịa.
b. Trại giam thứ hai ở Long Ðiền, giam cầm 135 người. Còn vết tích là cây Thánh giá ở đất thánh họ Long Ðiền bây giờ.
c. Trại giam thứ ba ở họ Long Tân giam cầm 140 người.
d. Trại giam thứ tư là ở Ðất Ðỏ giam cầm 125 phụ nữ và trẻ em. Bây giờ còn mộ bia tại công viên Ðất Ðỏ.
Ngày 07 tháng 01 năm 1862, từ Vũng Tàu quân đội Pháp tiến công về Bà Rịa, quan quân triều Nguyễn trước khi rút lui đã thiêu sống các tín hữu ở cả bốn trại giam trên. Tổng số giáo dân bị chết thiêu là 444 người gồm có 288 đàn ông và 156 phụ nữ và trẻ em. Linh mục JB. Errard đã ghi bia đá danh sách 300 người và an táng chung tại huyệt mộ Bà Rịa. Ngôi Nhà thờ Mồ các vị tử đạo Bà Rịa vẫn tồn tại với năm tháng nơi quê hương này và đã trở thành chứng tích hào hùng của các chiến sĩ đức tin lấy máu mình làm nảy sinh các tín hữu, lấy mạng sống mình để vun đắp sự sống cho con cháu, là đức tin sống động đang lưu thông trong huyết quản từng tín hữu Bà Rịa hôm qua, hôm nay và mãi về sau.”
Ngoạn mục hơn nữa, VTC News ngày 3-6-2016 cũng đã kể lại sự việc trên với cái bài của Trí Bùi nhan đề “Ngọn lửa hung bạo cháy suốt ngày đêm đã thiêu rụi 400 con người vô tội”, bằng ngôn từ miêu tả “rùng rợn” như “hàng trăm tiếng gào thét, tiếng la cứu thất thanh của những người bị nhốt vang vọng khắp thành Biên Hòa”.
Vậy sự thật đã diễn ra như thế nào? Sự kiện này đã được nhắc đến trên một tờ tuần báo của Pháp là Le Monde Illustré số 254, năm thứ 6, ra ngày 22-2-1862, mà chúng tôi đã may mắn được bạn Lê Ngọc Quốc ở Biên Hoà cung cấp. Dưới cái tít chung là “Expédition de Cochinchine” (Cuộc chinh phục xứ Nam Kỳ), qua mục “Correspondance particulière” (Thư tín đặc biệt), tờ báo này đã đăng lời của Mac Vernoll, mà đoạn hữu quan có nguyên văn như sau:
“La petite canonnière ouvrit le feu, et immédiatement un violent incendie se déclara. Les mandarins fuyaient et livraient aux flammes deux cent soixante-quinze chrétiens.”
Dịch nghĩa:
“Chiếc pháo hạm nhỏ đã khai hoả và ngay lập tức một trận cháy dữ dội đã bùng phát. Các quan lại đã bỏ chạy và phó mặc hai trăm bảy mươi lăm con chiên cho ngọn lửa.”
Lời của Vernoll rõ như ban ngày. Lửa cháy là do chiếc pháo hạm của thực dân Pháp gây ra còn quan lại thì bỏ chạy. Thế mà Vietnamese Missionaries in Asia lại tráo trở viết cho catholic.org.tw rằng “quan quân triều Nguyễn trước khi rút lui đã thiêu sống các tín hữu”. Bi hài hơn nữa là chuyện linh mục Tôma Nguyễn Văn Trâm cũng đã nhại theo cái khuôn đó mà vu cáo cho quan lại nhà Nguyễn. Nhưng khôi hài nhất thì phải là cái hành động của VTC News cũng hùa theo họ mà vu cáo triều đình của mình, thông qua bài viết của Trí Bùi. Trí Bùi còn viết rằng “trước khi rút chạy, triều đình nhà Nguyễn còn ra lệnh cho lính phóng hỏa thiêu rụi nhà lao Biên Hòa”, y hệt như ông linh mục Tôma Nguyễn Văn Trâm đã nói trước giáo dân của Giáo phận Bà Rịa. Hẳn là ông linh mục và Trí Bùi phải cảm thấy xấu hổ trước những lời lẽ sau đây của Mac Vernoll:
“Nous fûmes assez heureux pour sauver deux cents de ces malheureux, mais nous eûmes à regretter la mort de soixante-quinze femmes ou enfants étouffés et calcinés par les flammes.”
Dịch nghĩa:
“Chúng tôi sung sướng vì đã cứu được hai trăm người trong [số] những kẻ khốn khổ đó, nhưng cũng lấy làm tiếc về cái chết của bảy mươi lăm phụ nữ hoặc trẻ em đã chết ngạt và bị ngọn lửa thiêu cháy.”
Nhưng ông linh mục và Trí Bùi có xấu hổ hay không thì còn tuỳ thuộc vào lương tâm của hai vị chứ chính người Pháp đã nhận là nhà giam bị họ bắn cháy rồi chính họ đã cứu sống được nhiều người trong đó”
ThíchThích
Nguồn bài của An Chi : https://tung79.blogspot.com/
ThíchThích
Bài của tác giả An Chi đã rõ ràng .
ThíchThích
Nhà. Văn nói láo , nhà báo nói thêm mà . Họ viết nhằm vào một mục đích của cá nhân họ hay của một tổ chức mà họ là một thành viên v v . . Ai không biết thì tin là sự thật. Thời gian xảy ra ra trận đánh quá nhanh và cách Kinh đô Huế quá xa thì làm sao có được sự chỉ thị của triều đình chứ ? ? ? Thậm chí thành bị mất đến cả tháng sau thì triều đình mới được biết đến vì họ thông tin bằng chạy ngựa mà! ! Vậy thì làm gì có sự chỉ đạo của triều đình chứ ? ? ?
Sự việc có chăng là do những vị quan binh tự ý hành động mà thôi ! ! ! Hoặc là có chủ trương từ trước mà thôi ! ! !
THỜI NÀO CŨNG THẾ THÔI! ! ! 《 CHẲNG CÓ GÌ KHÁC NHAU CẢ! ! ! 》! ! !
ThíchThích