Chính quyền địa phương đã hạn chế bơi và lặn trong khu bảo tồn biển Vịnh Nha Trang cho đến khi kiểm tra toàn bộ khu vực này. Tệp ảnh: AFP
Sen Nguyen
Biên dịch: GaD
Các nhà khoa học cho biết chỉ 1% san hô của Việt Nam ở trạng thái khỏe mạnh trong khi phần còn lại phải đối mặt với nhiều mối đe dọa đối với sự sống còn
Các nhà hoạt động địa phương đang dẫn đầu các nỗ lực bảo tồn ngay cả khi khí hậu thay đổi, các hoạt động của con người tiếp tục gây ra hiện tượng tẩy trắng và phân hủy san hô
Những thước phim chết chóc về san hô chết tại một khu bảo tồn biển Việt Nam, theo những gì mắt thường nhìn thấy, đã khơi dậy những lời kêu gọi hành động vì môi trường tốt hơn vì ngay cả khi đại dịch tạm dừng hai năm trong lĩnh vực du lịch cũng chẳng giúp được gì để giúp hệ sinh thái phục hồi.
Tháng trước, những hình ảnh và video về san hô chết trải dài hàng trăm mét vuông tại đảo Hòn Mun đã gây chấn động dư luận và khiến chính quyền địa phương hạn chế bơi và lặn trong khu bảo tồn biển cho đến khi kiểm tra toàn bộ khu vực này. Rạn san hô chết nằm ở vịnh Nha Trang, khu bảo tồn biển đầu tiên trong số 16 khu bảo tồn biển của Việt Nam .
Cảnh tượng đáng lo ngại, được truyền thông địa phương mệnh danh là “nấm mồ san hô”, làm nổi bật mức độ tàn phá môi trường ở Việt Nam do tác động của con người, thiên tai và tác động của biến đổi khí hậu .
“Rạn san hô Nha Trang đã bị tàn phá trước đại dịch. Sự phân hủy diễn ra trong một thời gian dài chứ không phải đột ngột. Ông Chien Le, người sáng lập Trung tâm Cứu hộ Động vật Biển Sasa, một tổ chức phi chính phủ chuyên phục hồi các rạn san hô bị hư hại và cứu hộ các loài động vật biển mắc cạn ở bờ biển miền Trung Việt Nam, cho biết.
Nhìn từ trên không ra Đảo Hòn Mun hoặc Vịnh San Hô, tại Vịnh Nha Trang. Ảnh tập tin: Shutterstock
Nguyên nhân hư hỏng
Ban Thường vụ Tỉnh ủy Khánh Hòa, quản lý tỉnh [thành phố] Nha Trang, trong một báo cáo ngày 20/6 cho rằng san hô bị tẩy trắng là do tác động tích lũy của các yếu tố như biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của bão trong những năm gần đây.
Các yếu tố khác bao gồm sự quản lý yếu kém của Ban Quản lý Vịnh Nha Trang và các hoạt động có hại chưa được giải quyết như đánh bắt bất hợp pháp và chất thải từ hoạt động du lịch, báo cáo cho biết.
Ông Chiến cho biết các hoạt động khác gây ra sự diệt vong cho các rạn san hô là “khai thác san hô” để bán thương mại và du lịch đi bộ trên biển, trong đó hướng dẫn viên sẽ nhổ san hô từ một khu vực để trồng trong khu vực hoạt động của họ để du khách có thể đi bộ ngắm cảnh dưới nước.
Đi bộ xuyên biển, đánh bắt cá trái phép và chất thải từ du lịch đã phá hủy rạn san hô ở Vịnh Nha Trang của Việt Nam. Tệp ảnh: AFP
Chiến, người đã trồng san hô mới ở Đà Nẵng từ năm 2018, cho biết sẽ mất khoảng ba năm để trồng một diện tích san hô rộng 10 mét vuông, “nhưng một du khách có thể dẫm lên san hô và phá hủy diện tích 100 mét vuông trong một ngày”.
Ông nói thêm rằng việc giám sát khai thác và quản lý san hô đã là vấn đề lâu dài ở Việt Nam, một quốc gia từ lâu đã dựa vào vẻ đẹp tự nhiên và tài nguyên biển để thu lợi từ du lịch và thủy sản.
Việc lấn chiếm và tàn phá các rạn san hô đã được báo cáo trong nhiều năm ở các homestay du lịch khác như đảo lớn nhất Việt Nam Phú Quốc và tỉnh ven biển Phú Yên.
Năm 2017, Viện Hải dương học báo cáo rằng 42% diện tích rạn san hô ở bán đảo Sơn Trà, một khu bảo tồn thiên nhiên ở Đà Nẵng, đã biến mất từ năm 2006 đến năm 2016, với lý do như phát triển đô thị ven biển và khai thác quá mức tài nguyên biển.
Một nghiên cứu năm 2020 của các học giả Việt Nam và Nga trên tạp chí Nghiên cứu Biển và Nước ngọt chỉ ra rằng chỉ 1% các rạn san hô của Việt Nam được coi là ở trạng thái khỏe mạnh trong khi phần còn lại phải đối mặt với nhiều mối đe dọa đối với sự tồn tại của chúng.
| “Thực trạng mạng lưới các khu bảo tồn biển ở Việt Nam chỉ là trên danh nghĩa và chưa có sự đầu tư thực sự”
Bùi Thị Thu Hiền, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế |
Vịnh Nha Trang, với 250 loài san hô cứng, từng là nơi có mức độ đa dạng san hô cao nhất Việt Nam. Nhưng phương pháp khảo sát và lập bản đồ của các học giả cho thấy san hô trong vịnh đã suy giảm 90% trong vòng chưa đầy 4 thập kỷ, từ những năm 1980 đến 2019.
Theo một nghiên cứu địa phương năm 2018 của Đại học Nha Trang trên tạp chí Ecosystem Services, ước tính thiệt hại từ 27,8 đến 31,72 triệu USD từ các ngành du lịch rạn san hô, nuôi trồng và đánh bắt thủy sản.
Nghiên cứu cũng nêu lên những lo ngại về tác động của các tác động của biến đổi khí hậu và nhấn mạnh tác động của khoảng 2.000 tàu cá xung quanh Vịnh Nha Trang với nghề đánh cá lộ thiên không hạn chế sản lượng đánh bắt.
Các nhà hoạt động dẫn đầu cuộc chiến
Bà Bùi Thị Thu Hiền, Giám đốc vùng biển và ven biển của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, đã cảnh báo chính quyền Nha Trang về tình trạng tẩy trắng hàng loạt ở các rạn san hô, kêu gọi họ “xem xét lại việc quản lý của mình”.
“Tôi biết rằng thực tế mạng lưới các khu bảo tồn biển ở Việt Nam chỉ là trên danh nghĩa và [nó] chưa được đầu tư thực sự,” Hiền, người đã làm việc tại khu bảo tồn biển Nha Trang từ năm 1998, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và chính sách cho nỗ lực bảo tồn biển của chính quyền địa phương .
Hiền giải thích rằng sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương thường quyết định sự thành công của các nỗ lực bảo vệ biển ở Việt Nam nhưng điều đó cũng “rất quan trọng” để nâng cao nhận thức của các nhà ra quyết định của đất nước.
“Trong bối cảnh của Việt Nam, đó phải là ý chí chính trị.”
Các nhà hoạt động ở các nơi khác ở Việt Nam cũng than thở về sự tàn phá đa dạng sinh học biển.
Người làm trong ngành du lịch Phú Quốc chỉ thấy cái lợi “trước mắt”, anh Trương Nguyễn Luân, tình nguyện viên ở khu bảo tồn biển Phú Quốc, người đã thu gom và phân tích rác trên biển từ tháng 5 năm 2021, cho biết. .
Các công ty lữ hành ở Phú Quốc thường phục vụ những ý thích bất chợt của khách du lịch, chẳng hạn như mang sao biển lên bờ và để chúng chết dưới ánh nắng mặt trời, dẫm lên san hô để chụp ảnh, hoặc lấy san hô làm quà lưu niệm.
Các quan chức hàng hải trong khu vực thường cảnh báo du khách chống lại những hoạt động này nhưng lại ngần ngại đưa ra mức phạt, ông nói, rút ra từ quan sát của ông trong các chuyến đi thực tế với họ.
“Trong 5 năm nữa, san hô ở Phú Quốc sẽ không còn nữa và mọi người sẽ đổ ra Côn Đảo để ngắm san hô và phá hủy nó ở đó”, ông nói khi nhắc đến một quần đảo phía đông nam nổi tiếng với những bãi biển quyến rũ và một nhà tù chính trị nơi thuộc địa của Pháp. những người cai trị đã giam giữ binh lính và các cuộc nổi dậy của người Việt.
Tại Đà Nẵng, anh Chiến cho biết nhóm của anh sẽ tiếp tục sứ mệnh cứu san hô.
“Mục tiêu của chúng tôi là nghiên cứu để tìm ra phương pháp sửa chữa sai lầm, chứ không phải ngồi đó và than thở về [sự tàn phá],” anh nói. “Chúng tôi không phải là những người có thể đi sâu vào các vấn đề luật pháp và chính sách. Chúng tôi sử dụng khoa học.”
Tháng trước, Trung tâm Sasa đã chia sẻ trên Facebook hình ảnh san hô chớm nở từ bốn loài mà nhóm của Chiến đã trồng dưới đáy biển của bán đảo Sơn Trà cách đây hai tháng, một bổ sung mới cho hàng nghìn mét vuông san hô mà nhóm đã tạo ra trong khu vực.
“Cái này hay quá. Hệ sinh thái biển của Nha Trang rất nguy cấp và tôi hy vọng nhóm cứu các rạn san hô ở đây,” một bình luận trên bài đăng thu hút hơn 2.000 lượt thích cho biết.
Nghiên Cứu Lịch Sử 