Các làng Quốc Dân Đảng (QDĐ), theo thời gian, đã chuyển từ thân Đài Bắc sang thân Bắc Kinh trong khi thế hệ người di cư đường bộ mới đến vương quốc
Ngày 8 tháng Năm 2023
Biên dịch: GaD
BAN RAK THAI – Vũ khí mục nát, những bức ảnh chiến trường mờ nhạt và các bản đồ rừng rậm phác thảo thô – của quân du kích QDĐ Trung Quốc chống cộng, do Mỹ trang bị và đã bị đánh bại – được trân trọng tại ngôi làng biên giới phía bắc này.
QDĐ và Trung Quốc [cộng sản] đã ngừng giết nhau từ nhiều thập kỷ trước. Ngày nay, hậu duệ QDĐ ân cần phục vụ khách du lịch Trung Quốc tìm kiếm niềm vui, cho họ ở trong khách sạn ấm cúng theo chủ đề Trung Quốc và giải khát bằng trà ô long lên men được trồng tại địa phương.
Các gia đình QDĐ biết ơn kẻ thù chiến thắng cũ đang thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Sự đảo lộn đau thương về số phận của cả hai bên cho thấy cách quyền lực mềm được tiền tệ hóa của Trung Quốc đang ảnh hưởng đến quốc gia Đông Nam Á này.
“Một số người Trung Quốc đến đây, nhìn thấy những thứ này, và nói rằng họ lấy làm tiếc vì cách mà QDĐ đã bị đối xử quá khắc nghiệt trong nhiều năm trước,” Wang Ja Da nói, chỉ tay vào bên trong nhà hàng mái tranh của mình có kệ trưng bày súng máy mục nát, rỉ sét của gia đình cùng mũ sắt, bi-đông, hộp tiếp đạn và các thiết bị QDĐ khác.
Màn hình bụi bặm được điểm xuyết bằng ảnh lính QDĐ mặc đồng phục, có vũ trang, những người đã chết.
“Vì quyền lực mềm của Trung Quốc, một số người Hoa QDĐ ở miền bắc Thái Lan đã dần chuyển quan điểm của họ từ thân Đài Bắc sang thân Bắc Kinh,” ThinkChina, một trang tin tức tiếng Anh có trụ sở tại Singapore, cho biết.
Quyền lực mềm Trung Quốc xuất hiện theo cách tinh tế khác.
Nhiều bậc cha mẹ người Thái gốc Hoa – và một số không phải Thái gốc Hoa – gửi con cái đến các trường dạy tiếng Hoa tư nhân trong bốn năm đầu tiên để học tiếng Quan Thoại, chuẩn bị cho sự giao dịch có thể có với các nhà đầu tư, quan chức và những người Trung Quốc khác.
Hàng chục Viện Khổng Tử (CIs) do chính phủ Trung Quốc tài trợ hoạt động ở Thái Lan, được tài trợ toàn cầu bởi Văn phòng quốc gia về giảng dạy tiếng Hoa như một ngoại ngữ.
Mở cửa cho công chúng, họ quảng bá ngôn ngữ, văn hóa và lễ hội Trung Quốc, đồng thời dạy dân bản địa trở thành giáo viên.
Các lớp CI dành cho quan chức Thái Lan bao gồm, “Lớp tiếng Trung của Cục Chống tham nhũng”, “Lớp tiếng Trung của Cục Nhập cư”, “Lớp tiếng Trung Quốc hội” và “lớp tiếng Trung nâng cao dành cho quan chức chính phủ”; một báo cáo có tiêu đề, “Viện Khổng Tử trong quan hệ Trung-Thái: Sự thể hiện quyền lực mềm Trung Quốc,” của Đại học Quốc gia Singapore cho biết.
“Thông qua việc giới thiệu của CI, một số công ty Thái Lan có thể tìm được người trung gian đáng tin cậy để tạo thuận lợi cho thương mại với công ty Trung Quốc.
Khoa xã hội học của trường đại học báo cáo: “Các chương trình này đã nhận được sự ủng hộ của chính phủ, hoàng gia Thái và doanh nhân địa phương vì họ coi các CI là một công cụ kinh tế và chiến lược”.
Viễn thông 5G của Huawei có trụ sở tại Trung Quốc cũng đang thâm nhập vào Thái Lan, được chính quyền của Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-ocha hoan nghênh.
Trong khi đó, tại Bangkok, một thế hệ người Hoa nhập cư mới đã đến từ Vân Nam, Tứ Xuyên và các tỉnh không giáp biển khác.
Cái gọi là “người Trung Quốc trên đất liền” hay “người Vân Nam trên đất liền” là một xu hướng dân tộc khác so với các thế kỷ trước khi hầu hết người Trung Quốc đến Xiêm khi đó bằng đường biển từ bờ biển đông nam Trung Quốc.
Nhiều tổ tiên người Thái đã rời Trung Quốc trong những thế kỷ buôn bán và thiên tai đó, tạo nên những gia đình người Thái gốc Hoa thành công về mặt chính trị và thương mại.
Những người định cư đó cũng đã tạo ra Khu phố Tàu Bangkok 200 năm trước dọc theo sông Chao Phraya, xây dựng các nhà kho và “cửa hiệu” cho hàng hóa xuất nhập khẩu quốc tế.
Thái Lan phụ thuộc vào các doanh nhân gốc Hoa để giúp nền kinh tế của đất nước vượt qua những biến động tài chính quốc tế, đặc biệt là trong thế kỷ 20.
Ngày nay, giá bất động sản đắt đỏ của Khu phố Tàu và mê cung đông đúc khách du lịch của những khu dân cư đông đúc, đắt hơn nhiều người mới đến.
Thay vào đó, những người mới đến đang khắc những gì họ hy vọng sẽ trở thành một “Khu phố Tàu mới” dọc theo Đường Pracha Rat Bamphen hai chiều thông thường.
Những con đường này trong khu phố Huai Khwang của Bangkok cung cấp ẩm thực Vân Nam và Tứ Xuyên – khó tìm thấy trong số các nhà hàng chủ yếu là Triều Châu, Phúc Kiến, Khách Gia và Quảng Đông của Khu Phố Tàu.
Người nhập cư và khách du lịch Trung Quốc đến cũng bị thu hút bởi khách sạn, căn hộ và văn phòng rẻ hơn của khu vực lân cận, giúp họ có thể kinh doanh, kết hôn và học tập – thuận tiện gần đại sứ quán Trung Quốc.
Một hình thức khác của quyền lực mềm Bắc Kinh là thông qua phụ trương truyền thông Nhân dân Nhật báo do chính phủ kiểm soát, thỉnh thoảng xuất hiện trên Bangkok Post tiếng Anh và chắc chắn sẽ thủ thỉ về kế hoạch và chính sách nhân từ, thiết thực, hòa bình, công nghệ cao và có lợi nhuận của Trung Quốc.
Trong bối cảnh quyền lực mềm và tuyên truyền đang diễn ra, thường là phù du, Lầu Năm Góc lo ngại bên nào Thái Lan – một đồng minh hiệp ước đã qua thử thách chiến tranh – sẽ ủng hộ nếu một cuộc chiến tranh Mỹ-Trung nổ ra trong khu vực liên quan đến Đài Loan hoặc Biển Đông.
Bangkok cố gắng thể hiện lập trường trung lập giữa hai nước, hy vọng tất cả các bên đều có lợi và có quan hệ thân thiết với cả hai nước.
Trong khi đó, không phải tất cả sức mạnh mềm đều có lợi cho Trung Quốc hoặc Mỹ.
“Hai khía cạnh của quyền lực mềm ngay lập tức xuất hiện trong tâm trí liên quan đến các sản phẩm của Mỹ và khách du lịch Trung Quốc,” Benjamin Zawacki, tác giả người Mỹ có trụ sở tại Bangkok của “Thái Lan: Sự thay đổi nền tảng giữa Mỹ và một Trung Quốc đang trỗi dậy.”
Du khách Trung Quốc xem điệu nhảy truyền thống Thái Lan tại đền Erawan, một địa danh tâm linh nổi tiếng ở Bangkok, ngày 27 tháng Một 2020. Ảnh: AFP/Mladen Antonov
“Nhưng trong khi người Thái tiêu thụ phần lớn sản phẩm Mỹ – cà phê Starbucks, Facebook, phim Marvel, giày thể thao Nike, Taylor Swift – và chỉ trích du khách Trung Quốc là mất trật tự, khó có thể rõ ràng rằng điều đó làm tăng quan điểm của công chúng, hoặc giới tinh hoa Thái Lan về Mỹ, hay hạ thấp quan điểm về Trung Quốc,” Zawacki nói trong một cuộc phỏng vấn.
Lịch sử cũng không. Khi nhà lãnh đạo cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông giành được chiến thắng vào năm 1949, hầu hết những người QDĐ chống cộng đã chạy sang Đài Loan, dẫn đầu là Tướng Tưởng Giới Thạch và người vợ nói tiếng Anh quyến rũ của ông, người đã thuyết phục Washington tài trợ cho QDĐ.
Washington cũng hậu thuẫn cho “Đội quân bị bỏ rơi” của QDĐ bao gồm những người đi lạc của Sư đoàn 93 đã rút lui về phía tây nam qua biên giới vào Myanmar [khi đó được gọi là Miến Điện] gần biên giới Thái Lan.
Từ các căn cứ tạm thời của QDĐ bên trong Myanmar, phiến quân đã tiến hành các cuộc tấn công xuyên biên giới vô ích vào tỉnh Vân Nam, miền nam Trung Quốc trong giai đoạn 1949–61, với sự hỗ trợ của Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA).
“Cái radio này của người Mỹ,” ông Ja Da nói, chỉ vào một hình chữ nhật xanh lục, công nghệ cổ, phủ đầy bụi, có mặt số.
“Cha tôi là một chiến binh QDĐ. Tôi còn quá trẻ, vì vậy tôi là người đưa tin vô tuyến điện, chạy bộ từ các tháp phát thanh đến bất cứ nơi nào có QDĐ để chuyển thông điệp,” ông nói, vì QDĐ thiếu đủ “điện thoại không dây quân sự” di động.
Năm 1950, cảnh sát trưởng lúc bấy giờ của Thái Lan, Tướng cảnh sát Phao Siyanon, “đã cho phép máy bay CIA tiếp nhiên liệu ở Thái Lan, và đích thân vận chuyển chuyến hàng vũ khí đầu tiên cho người QDĐ ở Miến Điện, giáp Vân Nam,” Zawacki viết trong cuốn sách của mình.
“Ba cuộc xâm lược đã được thực hiện trong suốt tháng Tám 1951.” Năm 1956, “Thái Lan cũng cáo buộc những người theo chủ nghĩa Quốc gia – vẫn được CIA hỗ trợ – nhận vũ khí và tiền bạc bất hợp pháp,” Zawacki viết.
Một số người QDĐ trồng lậu cây anh túc ở bang Shan Myanmar – trung tâm của Tam giác vàng giàu ma túy, nơi biên giới xốp của Thái Lan, Myanmar và Lào gặp nhau.
Các đoàn la của QDĐ có vũ trang bảo vệ những túi thuốc phiện nặng – được buộc vào yên ngựa bằng gỗ, da và vải bạt – tiến vào khu vực Tây Bắc Thái Lan của Tam giác vàng.
Trung Quốc thuyết phục Myanmar cùng lật đổ QDĐ.
Vì vậy, những người nổi dậy và gia đình họ đã chạy đến Ban Rak Thai – cách Myanmar chưa đầy một dặm – và các ngôi làng miền núi bắc Thái Lan khác vào những năm 1950 và đầu 1960.
Việc buôn lậu thuốc phiện vẫn tiếp tục và việc trồng cây anh túc lan rộng ở vùng núi dốc phía tây bắc Thái Lan thuộc Tam giác vàng. Cuối cùng, các quan chức Thái Lan đã hướng dẫn ước tính khoảng 200 gia đình QDĐ trồng chè và các loại cây trồng hợp pháp, thích hợp với khí hậu mát mẻ.
Đổi lại, Thái Lan cho phép QDĐ định cư, ban đầu để bảo vệ khu vực chống lại người của Đảng Cộng sản Thái bị nghi ngờ và các bộ lạc dân tộc thiểu số lật đổ trong những năm 1960 và 1970.
Ngày nay, ngành du lịch Thái Lan chào mời Ban Rak Thai cao 1.800 mét như một dư âm theo chủ đề hoài cổ của tỉnh Vân Nam QDĐ đã mất từ lâu.
Ước tính có khoảng 200.000 người Hoa gốc Vân Nam hiện đang sống ở miền bắc Thái Lan. Hình ảnh: Facebook
Khách du lịch từ Bắc Kinh, Thượng Hải và các nơi khác ngạc nhiên trước kiến trúc bằng đá cổ kính, giả cổ điển theo chủ đề giống như một bức chân dung dễ thương của các ngôi làng truyền thống Vân Nam.
Các gia đình QDĐ cũng sở hữu các đồn điền xung quanh Ban Rak Thai, cung cấp trà cho các quán trà phổ biến.
Ước tính có khoảng 200.000 người gốc Hoa Vân Nam hiện đang sống tại hơn 100 ngôi làng nằm rải rác các tỉnh phía bắc Chiang Rai, Chiang Mai, cộng với đây là tỉnh Mae Hong Son.
Richard S Ehrlich là phóng viên nước ngoài người Mỹ làm việc tại Bangkok, đưa tin về châu Á từ năm 1978. Trích từ hai cuốn sách phi hư cấu mới của ông, “Rituals. Killers. Wars. & Sex.: Tibet, India, Nepal, Laos, Vietnam, Afghanistan, Sri Lanka & New York” và “Apocalyptic Tribes, Smugglers & Freaks” có sẵn tại đây .
Nguồn: https://asiatimes.com/2023/05/chinas-soft-power-reaches-deep-and-wide-in-thailand/
Nghiên Cứu Lịch Sử 