Nghiên Cứu Lịch Sử

TS Nguyễn Bê

     Bài viết hầu hết được sử dụng hình động để mô tả quá trình hoặc những sự thay đổi cùng tính chất trong lịch sử Việt Nam.

     Các sự kiện được sắp xếp từ phải sang trái trên một đường thẳng gọi là trục thời gian với ký hiệu các năm trước công nguyên …BC, không có năm sau công nguyên; không có năm thứ 0 nghĩa là năm thứ 1BC rồi đến năm thứ 1

Phần 1: TỔNG QUAN

I CÁC THỜI ĐẠI TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM

     Được mô tả trên hình động HD1

Các nhà sử học còn tranh cãi về vai trò nhà Triệu của Triệu Đà. Nếu cho Triệu Đà là kẻ xâm lược thì thời phong kiến bắt đầu từ năm 207BC như hình động HD1; nếu cho nhà Triệu là triều đại chính thống thì thời Bắc thuộc bắt đầu từ năm 111BC khi nhà Hán diệt nhà Triệu.

II . SỬ KÝ

     Bộ Đại Việt Sử Ký (ĐVSK) được xem là bộ sử ký chính thống, biên soạn bởi Lê Văn Hưu, hoàn thành năm 1272 (thời nhà Trần); Phan Phu Tiên bổ sung năm 1455 thời nhà Hậu Lê.

     Năm 1479, Ngô Sĩ Liên viết thêm đời Hồng Bàng – truyền thuyết này vẫn còn nhiều tranh cãi – gọi là Đại Việt sử ký toàn thư (TT). Thời nhà Nguyễn biên soạn riêng một bộ sử là Đại Nam thực lục đã không đưa đời Hồng Bàng vào.

     Phạm Công Trứ bổ sung TT năm 1665; Lê Hy bổ sung năm 1697 và bộ sử này là bộ duy nhất được in ra. Bộ Đại Nam thực lục của nhà Nguyễn hiện còn lưu trữ.

     Hình động HD2 mô tả quá trình thực hiện và nội dung của các bộ sử ký

III. CÁC TÊN GỌI NƯỚC VIỆT NAM QUA CÁC THỜI KỲ

     1.Các quốc hiệu chính thức

2.Các danh xưng thời Bắc thuộc và Pháp thuộc

3.Các danh xưng còn tranh cãi

4. Sắp xếp các tên gọi theo thứ tự

          Để dễ dàng theo dõi danh xưng các thời kỳ , ta sắp xếp tất cả danh xưng  từ trái sang phải trên trục thời gian. Các danh xưng màu đỏ là  nhà nước của người Việt  

Thời nhà Nguyễn có nhiều danh xưng nhất. Thời Pháp đô hộ có 2 danh xưng  Đại Nam và Liên bang Đông Dương tồn tại song song

Từ năm 1945 đến nay, có lúc 3 danh xưng cùng tồn tại.

III . LÃNH THỔ

1. Thời sơ sử

     Nước Văn Lang thuộc bộ tộc Lạc Việt, sống trên vùng đồng bằng sông Hồng, sông Mã,  sông Lam. Các đời vua Hùng nối tiếp cai quản nước Văn Lang  đến giữa  thế kỷ 3 BC

     Thục Phán vua nước Âu Việt đánh bại vua  Hùng  lập nên nước Âu Lạc, làm vua từ 257-208BC  (An Dương Vương). Nước Âu Lạc có lãnh thổ từ phía nam sông Tả Giang (Quảng Tây)  kéo xuống tận dãy Hoành Sơn thuộc Hà Tĩnh

     Năm (208 BC) Triệu Đà đem quân đánh diệt An Dương Vương sáp nhập vào nước Nam Việt. Nước Âu Lạc nhập vào Nam Việt  được chia thành 2 quận Giao Chỉ và Cửu Chân.

2 . Thời Bắc Thuộc

     Giai đoạn này, lãnh thổ nước ta dính với bản đồ đương triều Trung Quốc. Các triều đại thay nhau cai trị như trên hình động HD8

     Lãnh thổ được mô tả như trên hình động HD9

3. Thời độc lập

     Giai đoạn này, lãnh thổ ngày càng mở rộng , phía bắc sáp nhập được Hà Giang (1014) thời nhà Lý, Yên Bái, Lào Cai (1159), phía nam từ  Quảng Bình đến Cà Mau; bắt đầu từ thời nhà Lý (1069) đến nhà Nguyễn.

     Từ năm 1974 đến nay, lãnh thổ ngày càng bị thu hẹp: giặc Ngô đã chiếm Hoàng Sa (1974), Gạc Ma (1988) và còn lăm le cướp cả biển Đông. Không hiểu sao những người có trách nhiệm mãi ngậm miệng như trẻ con ngậm hạt thị?

(còn tiếp)