Thy Thương tổng hợp
Cuối tháng 8/2014, làn sóng bạo loạn đã nổ ra ở khu vực ranh giới giữa hai bang Assam và Nagaland do hành vi xâm phạm lãnh thổ lẫn nhau giữa các bộ tộc trồng cây chè và bộ tộc người Tai Ahom ở Assam với bộ tộc Lotha Nagas và dân quân có vũ trang ở Nagaland. Có 9 người đã thiệt mạng trong vụ bạo loạn này. Tình trạng hỗn loạn này bắt nguồn từ việc các tổ chức địa phương như Hiệp hội sinh viên Assam, Hiệp hội sinh viên các bộ tộc trồng chè ở Assam, Hội liên hiệp sinh viên Tai Ahom ở Assam và Hiệp hội sinh viên Adivadis đã phong tỏa tuyến đường cao tốc Xuyên Á NH-39 từ Assam đến Nagaland. Những cuộc tranh chấp tương tự về lãnh thổ đã xảy ra vào năm 2007 giữa các làng ở ranh giới Assam và Nagaland. Tình trạng xung đột gia tăng xuất phát từ một thực tế là ranh giới giữa Assam và Nagaland đã bị tranh chấp từ năm 1963 sau khi Nagaland được thành lập như một bang độc lập và được gọi là Khu vực vành đai bất ổn (Disturbed Area Belt – DAB). Nhưng tại sao bạo lực lại thường xuyên tái diễn ở khu vực này và có hay không những bất đồng trong lịch sử liên quan đến vấn đề lãnh thổ?
Nguyên nhân gây tái diễn bạo lực
Trước khi người Anh xâm nhập vào khu vực Đông Bắc những năm đầu thế kỷ 19, hai bộ tộc láng giềng Assam và Nagaland đã có nhiều mâu thuẫn và tranh chấp khốc liệt bằng bạo lực. Những bất đồng mang tính lịch sử này hiếm khi là về vấn đề sở hữu đất đai và quyền cư trú ở các vùng đồi núi và đồng bằng ở Đông Bắc mà các cộng đồng đều phải tôn trọng (xem hình 1). Trên thực tế, trong những thời kỳ tương đối yên ổn, các vị vua vương quốc Ahom[1] của vùng Assam đã trao cho người Nagaland quyền tự do đánh bắt cá miễn phí trong vùng đất của người Assam, đây là món quà hằng năm vẫn được trao tặng cho các vị trưởng tộc ở Naga[2] để duy trì những cuộc hôn nhân quý tộc liên minh giữa hoàng gia Ahom và Nagaland. Trong thực tế người Naga và các dân tộc Assam trên dãy Himalaya đều sinh sống xung quanh thung lũng sông Brahmaputra, họ sống tập trung trong các khu hành chính tự trị và là những người canh giữ biên giới của vương quốc Ahom với Myanma, Manipur và Tây Tạng.
Hình 1: Sơ đồ phân chia lãnh thổ của các nhóm người Assam và Naga ở khu vực biên giới
Sau khi người Anh sát nhập một phần lớn lãnh thổ của vùng Đông Bắc ngày nay, đánh bại người Myanma xâm lược và giải thể vương quốc Ahom, họ đã tiến hành phân định lãnh thổ mới xâm chiếm được dựa trên cơ cấu của nền hành chính Anh quốc mà rất ít chú trọng đến lịch sử phân bố lãnh thổ khu vực này. Tất nhiên các nhóm dân tộc Naga không có cơ hội kháng cự đế quốc Anh khi người Anh tiến hành sắp xếp lại các vùng lãnh thổ của người bản địa mà họ xâm chiếm được trên toàn cầu và phải chịu những tác động tồi tệ nhất của sự sắp xếp này. Theo một vài hình ảnh minh họa, những người Naga Zemi và dân cư khu Bắc Cachar Hills (nay là quận Dima Hasau) đã phải chuyển từ quận Naga Hills sang sinh sống ở quận Assam (xem hình 2). Một trong những dân tộc lớn nhất ở Naga (dân tộc Zemi) đã bị phân cấp thành những nhóm thiểu số theo các đơn vị hành chính khác nhau để phù hợp với cơ cấu hành chính của đế quốc ngoại bang. Khu vực Rengma Hills- nơi sinh sống của dân tộc Rengma ở Naga lúc đầu được thành lập như một nhánh của Quận Nowgong ở Assam nhưng sau đó lại được chuyển sang quận Naga Hills (xem hình 2).
Thậm chí sau này khi quân Anh mở rộng quyền kiểm soát của họ vào lãnh thổ Naga, họ phân tách Rengma Hills thành hai phần, một phần trở lại làm một bộ phận của Assam và phần còn lại thuộc quận Naga Hills lân cận. Để thực hiện điều này, năm 1873 người Anh đã đưa ra Quy chế nội bộ giữa quận Naga Hills và phần còn lại của Assam, tạo ra một rào chắn ngăn chặn sự tiếp xúc giữa những người Rengma và Zemi với người thân của họ sống ở phía bên kia Naga Hills. Giống như chiếc đinh cuối cùng đóng vào quan tài, người Anh tiếp tục sát nhập đất đai của Naga vào lãnh thổ Assam bằng cách vội vã thay đổi ranh giới để mở rộng việc kinh doanh cây chè đang nở rộ trên các vùng đồi ở Naga trước khi hoàn thiện ranh giới giữa Naga Hills và phần lại của Assam vào năm 1925. Thậm chí ngày nay, dân Assam vẫn cần phải có giấy phép nội bộ của chính phủ để đến Nagaland, đây là những tàn dư không may mắn của thời kỳ thực dân cũ.
Hình 2 – Lãnh địa của thực dân Anh ở vùng Đông Bắc Ấn Độ
Sau khi giành được độc lập người Naga đã hiểu rõ những thiệt hại về lãnh thổ bị gây ra do việc xâm phạm, phân tách, chuyển giao và quản lý lãnh thổ theo đơn vị hành chính độc lập. Người Anh đã kết hợp quận Naga Hills và khu vực biên giới liền kề Tuensang thành một tiểu bang vào năm 1963 sau khi tranh chấp biên giới Assam và Nagaland trở nên căng thẳng (xem hình 3). Các cá nhân và cộng đồng ở cả hai bên biên giới đều tuyên bố quyền sở hữu của mình đối với vùng đất bị tranh chấp dựa trên các quyền lợi mang tính lịch sử mà không dựa trên các tài liệu xác thực. Tranh chấp về ranh giới ở đây dựa trên những tuyên bố về vùng đất truyền thống thuộc sở hữu của người Naga hiện đang nằm ở vùng lãnh thổ bên trong biên giới của Assam ngày nay vốn được chính phủ Anh phân định từ năm 1925. Người Naga khiếu nại về đất đai trên cơ sở thời kỳ vương quốc Ahom các khu vực này đã thuộc sở hữu của người Naga nhưng sau đó được các nhà lãnh đạo người Anh sát nhập vào Assam.
Thế giới chú ý đến vấn đề tranh chấp ranh giới giữa Assam và Nagaland bởi trận chiến nổi tiếng Merapani và tính chất đặc biệt khi lực lượng cảnh sát của hai bang chiến đấu lẫn nhau năm 1985[3]. Với một loạt các vụ bạo động dọc theo biên giới Assam và Nagaland liên quan tới dân thường và cảnh sát của cả hai bên từ khi hai vùng này được lập thành hai bang riêng biệt, Khu vực vành đai bất ổn đã được tạo ra như là một biện pháp tạm thời được kiểm soát bởi lực lượng bán quân sự trung ương để giữ gìn nền hòa bình vốn mong manh này. Khu vực vành đai bất ổn là vùng lãnh thổ nằm bên trong địa hạt hiện tại của Assam nhưng thuộc chủ quyền của Nagaland. Phần lớn Khu vực vành đai bất ổn được sở hữu bởi Cục Lâm nghiệp của Chính phủ Assam thuộc khu bảo tồn rừng Karbi Anglong, Golaghat, Jorhat và huyện Sibsagar giáp Nagaland (xem hình 3).
Hình 3 – Khu vực tranh chấp lãnh thổ của Nagaland và Khu vực vành đai bất ổn của Assam
Tranh chấp biên giới Assam và Nagaland là kết quả sự chuyển đổi bất thành từ những khái niệm có tính lịch sử về ranh giới giữa các dân tộc láng giềng thành thỏa ước bằng cách bổ sung thêm giới hạn địa giới hành chính của nhà nước hiện đại. Tranh chấp này kéo dài xuất phát từ vấn đề Naga và bước phát triển tiếp theo của nó là Greater Nagalim[4] để khẳng định có thêm nhiều khu vực trong lãnh thổ Assam thực chất là địa bàn cư trú của người Naga. Sự xâm lấn tràn lan và vi phạm hiệp ước tạm thời của cả hai bên đã dẫn đến kết quả là bạo loạn gây chết người. Điều đáng ngại nhất là sự thiếu hụt gần như hoàn toàn sự quản lý của nhà nước khiến cho khu vực biên giới bị các tổ chức phi nhà nước như địa chủ và các lực lượng vũ trang địa phương cai trị, họ đã thu thuế và làm luật dẫn đến những hình thức phạm tội không được báo cáo như bội thu thuế, tống tiền, bắt cóc đòi tiền chuộc và sát hại dân cư. Những dòng người Bangladesh lợi dụng tình trạng không có luật pháp để nhập cư bất hợp pháp vào khu vực này đã trở thành vấn đề an ninh quốc gia nghiêm trọng liên quan đến những khu vực nhạy cảm như vùng Đông Bắc.
Nhận thức tiêu cực của các cơ quan nhà nước và sự thiếu tự tin trong khả năng bảo vệ người dân của các cơ quan này là vấn đề khá nghiêm trọng. Đã đến lúc lưu ý nghiêm túc về vấn đề này nếu không tình trạng thực thi pháp luật kém và thiếu hụt cơ sở hạ tầng sẽ làm cho nó trở nên tồi tệ hơn nữa.
Nghiên Cứu Lịch Sử 